ΠΩΣ , ΓΙΑΤΙ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΜΑΣ ;

ΠΩΣ , ΓΙΑΤΙ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΜΑΣ;

Κατά τον μεγάλο δάσκαλο της χριστιανικής ζωής άγιο Κοσμά τον Αιτωλό (18ος-19ος αιώνας), ο σταυρός περιέχει τους εξής συμβολισμούς…

• Αγγίζουμε στο μέτωπο: ο Χριστός, ως Θεός, βρισκόταν στον ουρανό.

• Κατεβαίνουμε στην κοιλιά μας: από τον ουρανό, ο Κύριος έγινε άνθρωπος και μπήκε στη μήτρα της Θεοτόκου (της Παναγίας).

• Υψωνόμαστε στους ώμους μας: παρακαλούμε τον Θεό να μάς τοποθετήσει «στα δεξιά Του» (στον παράδεισο) κι όχι «στ᾽ αριστερά» (στην κόλαση), σύμφωνα με την περιγραφή της Δευτέρας Παρουσίας, που κάνει ο ίδιος ο Χριστός στο κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, κεφάλαιο 25.

Τα τρία ενωμένα δάχτυλά μας συμβολίζουν την Αγία Τριάδα, ενώ τα άλλα δύο συμβολίζουν ότι ο Χριστός είναι και Θεός και άνθρωπος.

Για ποιους λόγους κάνουμε το σταυρό μας;

Κάνουμε το σταυρό μας για τρεις λόγους:

α. Έτσι αναγνωρίζουμε φανερά ότι είμαστε μαθητές του Χριστού, ο οποίος σταυρώθηκε για τη σωτηρία των ανθρώπων.

β. Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι, όπως ο Κύριος θυσιάστηκε στο σταυρό, έτσι κι εμείς πρέπει να θυσιάζουμε το συμφέρον μας, το χρόνο μας ή κομμάτια από τη ζωή μας (μέχρι και την ίδια τη ζωή μας) για τους συνανθρώπους μας.

γ. Η πείρα των αιώνων έχει αποδείξει ότι το σημείο του σταυρού λειτουργεί ως ισχυρό φυλαχτό, που προστατεύει τους ανθρώπους από τις επιρροές των πνευματικών τους εχθρών (δαιμόνων), καθώς και από άλλους κινδύνους που πιθανόν να τους απειλούν. Αυτό συμβαίνει, γιατί, κάνοντας το σταυρό μας, επικαλούμαστε το σταυρωμένο Θεό μας (το Θεάνθρωπο Ιησού) και ζητάμε τη βοήθεια και την προστασία Του.

Το να διακηρύξουμε δημόσια ότι πιστεύουμε στο Χριστό (όπως γίνεται όταν κάνουμε το σταυρό μας) δεν είναι σωστό να γίνεται εγωιστικά ή υποκριτικά, αλλά ταπεινά, σεμνά και με αγάπη προς τους συνανθρώπους μας και συγχώρεση προς τους εχθρούς μας. 

Σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του Ιησού, καλό είναι να μην επιδεικνύουμε, αλλά και να μην κρύβουμε την πίστη μας. Είπε: «Όποιος με ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσω κι εγώ μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου. Όποιος όμως με αρνηθεί μπροστά στους ανθρώπους, θα τον αρνηθώ κι εγώ μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου» (Ματθ. 10, 32-33).

Τα λόγια αυτά του Ιησού φαίνονται «σκληρά», αλλά ο Κύριος δεν είναι σκληρός. Αντίθετα, είναι ταπεινός και ειρηνικός. Τα λέει όμως για να μας παρακινήσει να Του ανοίξουμε την καρδιά μας και να ενωθούμε μ’ Αυτόν – σ’ αυτό θα μας βοηθήσει το να παραδεχτούμε δημόσια την πίστη μας.

ΠΗΓΗ >>>

***

Πολλοί κάνουν τον Σταυρό τους συνέχεια, άλλοι καθόλου, άλλοι με τόση βιασύνη πού μοιάζει με παίξιμο λαϊκού οργάνου. Ο Τίμιος Σταυρός πρέπει να χαράσσεται κανονικά, χωρίς βιασύνη με τα τρία δάκτυλα (μέγας, λιχανός, μέσος) ενωμένα καλώς εις τύπον της Παναγίας Τριάδος, καί τα άλλα δύο (παράμεσος, μικρός) μέσα στην παλάμη, είς τύπον των δύο φύσεων του Κυρίου μας. Φέρομε τα τρία δάκτυλα στο μέτωπο, κατόπιν στην κοιλιά, μετά στον δεξιόν ώμο καί είτα στον αριστερό, κάνοντας συγχρόνως μικρή υπόκλιση της κεφαλής.



1.Χαράσσομε τον Τίμιο Σταυρό στο μέτωπο: ήγουν στην κεφαλή γιατί Χριστός εστίν η κεφαλή της Εκκλησίας καί δια να μας φωτίσει τον νουν.

2.Στήν κοιλιά γιατί ομολογούμε ότι ο Χριστός μας κατήλθεν έως Άδου ταμείων δια να σώσει τους απ’ αιώνος κεκοιμημένους, δια να μας λυτρώσει από τα πάθη της γαστρός καί των υπογαστρίων.

3.Στόν δεξιό ώμο γιατί ο Χριστός μας κάθηται εκ δεξιών του Πατρός καί διότι «προωρώμην τον Κύριον ενώπιον μου δια παντός, ότι εκ δεξιών μου εστίν, ίνα μη σαλευθώ» (Δαβίδ).

4.Τέλος εις τον αριστερόν ώμο, στο μέρος της καρδιάς διότι δια της Σταυρικής θυσίας του Κυρίου καθαιρόμεθα εκ των πονηριών αυτής, αλλά καί προασπιζόμεθα εκ των εφόδων του εχθρού, του διαβόλου δηλονότι, που εξ αριστερών προσπαθεί να μας υποσκελίσει.



Κάνουμε το σταυρό μας:

1. Μόλις ανάψουμε το κερί μας.

2. Όταν μπαίνουμε στους Ιερούς Ναούς και όταν βγαίνουμε από αυτούς.

3. Στην αρχή κάθε ακολουθίας.

4. Σε κάθε Τριαδική εκφώνηση.
Δηλαδή κάθε φορά πού θα λέγεται ή θα ψάλλεται το: «Δόξα Πατρί και Υιώ και Αγίω Πνεύματι»,ή όταν ακούγεται το «... του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος...».

5. Σε κάθε εκφώνηση της Παναγίας:

«Της Παναγίας, αχράντου, υπερευλογημένης, ενδόξου, Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας...» που υπάρχει στα Ειρηνικά, Πληρωτικά και Μικρές Συναπτές.

6. Στα Απολυτίκια ή Τροπάρια όταν και όπου ακούγεται το όνομα του Αγίου ή της Αγίας της ημέρας, του Ναού κλπ.

7. Στον Όρθρο, όταν ψάλλεται, επαναλαμβανόμενο, το Μεγαλυνάριο της Παναγίας: «Την τιμιωτέραν των Χερουβείμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ…». Το σταυρό μας είναι προτιμότερο να τον κάνουμε , όταν φθάνει η ψαλμωδία στο: «...την όντως Θεοτόκον ...», για να τονίζεται η πίστη ότι εγέννησε Θεόν.

8. Στη Μικρή και Μεγάλη Είσοδο, όταν περνούν από μπροστά μας το Ευαγγέλιο και τα Τίμια Δώρα.

9. Στον Τρισάγιο ύμνο: «Άγιος ο Θεός, Άγιος Ισχυρός, Άγιος Αθάνατος, ελέησον ημάς».

10. Στο «Δεύτε προσκυνήσωμεν και προσπέσωμεν...» το όποιο επαναλαμβάνεται τρις. Μαζί με το σταυρό μας σ' αυτήν την περίπτωση κάνουμε κάθε φορά και μία μικρή μετάνοια.

11. Πριν από το τέλος του Εσπερινού, όταν ο Ιερέας λέγει το «Νυν απολύεις τον δούλον σου, Δέσποτα, κατά τό ρήμα σου έν ειρήνη ότι είδον οί οφθαλμοί μου τό σωτήριόν σου…».

12. Στις απολύσεις των ακολουθιών (Εσπερινού, Όρθρου και λοιπών ακολουθιών),καθώς και στην απόλυση της Θείας Λειτουργίας.

13. Κάθε άλλη φορά, κατά τις διάφορες αιτήσεις του Ιερέα , έφ' όσον αυτό αναπαύει ή ευχαριστεί τον πιστό.

14. Όταν προσκυνούμε τις άγιες Εικόνες ή άγια Λείψανα.

15. Πριν κοινωνήσουμε και μετά τη Θεία Κοινωνία.


ΔΕΝ κάνουμε το σταυρό μας:

1. Όταν μας θυμιάζει ο Ιερέας. Στις περιπτώσεις αυτές αντί Σταυρού, κάνουμε μια υπόκλιση της κεφαλής ευχαριστούντες τον Ιερέα για την τιμή πού μας κάνει: Μετά τις άγιες Εικόνες να θυμιάζει και εμάς, ως εικόνες του Θεού! Εάν καθόμαστε , πρέπει να σηκωνόμαστε.

2. Όταν στην αρχή του Όρθρου αναγινώσκεται ο Εξάψαλμος.

Το σταυρό μας μπορούμε να κάνουμε στην αρχή και στο τέλος του Εξάψαλμου. Σ' όλη όμως τη διάρκεια αυτού, ακόμη και στο μέσον του, όταν λέγουμε τα «Δόξα... Και νυν... Αλληλούια...» ΔΕΝ κάνουμε το σταυρό μας, αλλά παρακολουθούμε «εν πάση σιωπή και κατανύξει» τον Αναγνώστη, ο όποιος «μετ' ευλάβειας και φόβου Θεού», διαβάζει τον Εξάψαλμο. Διότι ό χρόνος αυτός τής αναγνώσεως προεικονίζει το χρόνο τής Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου, κατά τη διάρκεια του οποίου με φόβο και τρόμο θα αναμένουμε την τελική κρίση Του για εμάς. Και, όπως τότε, έτσι και τώρα θα πρέπει σιωπώντες, όρθιοι, ακίνητοι, χωρίς μετακινήσεις ή, προπαντός, χωρίς και τούς παραμικρούς θορύβους, να παρακολουθούμε την ανάγνωση αυτή. (Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις εσπερινές ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας, οι οποίες είναι ό Όρθρος της επομένης. Διότι τότε, αφηρημένοι, μπαίνουμε στους Ναούς χωρίς να προσέχουμε, εάν εκείνη την ώρα διαβάζεται ο Εξάψαλμος. Σ' αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να παραμένουμε ακίνητοι στην είσοδο του Κυρίως Ναού και μετά το πέρας της αναγνώσεως να μετακινούμαστε για να καταλάβουμε τη θέση μας).

3. Όταν φιλάμε το χέρι Ιερωμένου.
Η συνήθεια ορισμένων να κάνουν το σταυρό τους πριν φιλήσουν το χέρι του Επισκόπου ή Ιερέα ή οποιουδήποτε ρασοφόρου είναι λανθασμένη. Το σταυρό μας τον κάνουμε, όταν ασπαζόμαστε τις άγιες Εικόνες και όχι όταν ασπαζόμαστε το χέρι του Ιερωμένου. Όταν λοιπόν πρόκειται να επικοινωνήσουμε ή να συναντηθούμε με Ιερωμένο, μπορούμε να πούμε «Ευλόγησον, Δέσποτα ή Πάτερ» ή «Την ευχή σας, Σεβασμιώτατε ή Αγιε Καθηγούμενε ή Πάτερ και κάνοντας μία μικρή υπόκλιση της κεφαλής να ασπαστούμε το δεξί του χέρι, όποτε συνεχίζουμε το διάλογο μαζί του, όπως επιθυμεί ό καθένας. Το ίδιο κάνουμε και φεύγοντας από κοντά του. Λέμε, «Την ευχή σας ή Ευλογείτε, Πάτερ», κάνουμε μικρή υπόκλιση, προτείνοντας τις παλάμες μας σταυροειδώς, ασπαζόμαστε τη δεξιά του και φεύγουμε.

4. Όταν λαμβάνουμε το αντίδωρο από το χέρι του Ιερέα, το οποίο (χέρι) στη συνέχεια το ασπαζόμαστε. "Πατήρ Σωφρόνιος Σαχάρωφ 1896-1993"

Ας προσέξουμε τι μας συμβουλεύει ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων : «Μη ντρέπεσαι τον Σταυρό του Χριστού. Και αν άλλος ντρέπεται και τον κρύβει, συ κάνε φανερά τον Σταυρό σου, για να δουν οι δαίμονες το σημείο του Βασιλέως Χριστού και να φύγουν μακριά τρέμοντας… Είναι μεγάλο το φυλακτήριο. Σημάδι είναι των πιστών και φόβος των δαιμόνων». Αλλά για να γίνει για εμάς φυλακτήριο και φόβητρο των δαιμονίων το σημείο του Σταυρού, πρέπει να τον κάνομε σωστά, όπως μας παραδίδει και μας διδάσκει η Εκκλησία, με πίστη, με ευλάβεια, με συναίσθηση, με ιεροπρέπεια, με ταπείνωση και διάκριση.
ΠΗΓΗ