ΚΑΙ... ΜΕΤΑ ? ΤΙ ? ΜΙΑ ΣΥΝΤΑΡΑΚΤΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ !

Όλα όσα συμβαίνουν τη στιγμή του θανάτου και η διαδρομή προς τη βασιλεία των ουρανών...

(Διαβάστε τουλάχιστον το πρώτο κείμενο, έως τήν επόμενη φωτογραφία)

Καμιά φορά μας αρκεί το να δηλώνουμε αδαείς ... Μια βολική άγνοια... μια χλιαρή ενίοτε αντιμετώπιση που αποστρέφεται ο Χριστός μας... Πιστεύω μεν στο Θεό αλλά όχι και στο μετά... στα τελώνια... στην κόλαση.

Μοιάζει αιρετικό ή μήπως δεν είναι; Γνώριζα έναν τέτοιον άνθρωπο χλιαρό συχνά ορθολογιστή που όπως έλεγε κατά τα άλλα πίστευε... Μέχρι που κάποια στιγμή έπεσε στα χέρια του μια κασέτα... έγραφε πάνω: Η συγκλονιστική αφήγηση του Γέροντα Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα στο Σεράι των Καρυών για την ψυχή μετά τον Θάνατο. Αυτή η κασέτα αδερφέ μου, μου άλλαξε τη ζωή! Συγκλονίστηκα! Πείστηκα! Θέλησα να μάθω για αυτό το μετά... Και τώρα ξέρω! και ελπίζω! Αυτή η κασέτα ήταν σταλμένη απ τον Χριστό μας...

Καθισμένος απέναντι στον Γέροντα λίγα χρόνια πριν σε ένα μικρό εκκλησάκι στον πρώτο όροφο της Σκήτης πάνω απ την κεντρική πύλη της. Εξομολογούμαι σ αυτόν τον γλυκύτατο Πατέρα και αισθάνομαι την ορθάνοιχτη αγκαλιά της Θείας στοργής να με προσμένει... Πριν φύγω τον ρωτώ: Γέροντα επειδή ασχολούμαι με το εκκλησιαστικό ραδιόφωνο και κάνω εκπομπές έχω ευλογία να μεταφέρω σε αυτές κάποιες από τις ομιλίες σας; Και αυτός με χαμηλωμένο το βλέμμα και με εκείνη την γαλήνια φωνή μου απαντά: Αν νομίζεις ότι θα ωφεληθούν κάποιοι να το κάνεις....

Απομαγνητοφώνησα το περιεχόμενο αυτής της συνταρακτικής αφηγήσεως... Αυτά που ειπώθηκαν είναι συγκλονιστικά γιατί είναι αληθινά και διαπνέονται από την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων ανά τους αιώνες. Κάποιοι άνθρωποι άλλωστε είναι ιδιαιτέρως φωτισμένοι και χαρισματούχοι εκ Θεού....

«Την ψυχή μας την βγάζει ο Χριστός με εκτελεστικό διακονητή τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, στον οποίο δίνει εντολή. Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ είναι αυτός που «βγάζει» την ψυχή μας με εντολή Κυρίου. Είναι υπέρτατη η τιμή για εμάς τους Ορθοδόξους ο Χριστός μας να έχει ορίσει τον αρχηγό των Αγγέλων τον Αρχάγγελο Μιχαήλ να βγάζει την ψυχή κάθε Ορθοδόξου Χριστιανού.

Όταν έρχεται ο αρχηγός να πάρει την ψυχή, όχι ο αξιωματικός, ο στρατιώτης αλλά ο αρχηγός σημαίνει ότι είμαστε πρίγκιπες! Ο όμοιος με τον όμοιο... Είμαστε πνευματικά πριγκιπόπουλα της Βασιλείας των Ουρανών ως Ορθόδοξοι βαπτισμένοι. Μέγιστη η τιμή να έρχεται ο Μιχαήλ ο αρχηγός όλων των Αγγέλων! Είναι ιλαρός, χαρούμενος και καθόλου αυστηρός όπως μερικοί θέλουν να τον παρουσιάζουν ή να τον εικονίζουν.. Οι άγγελοι δεν έχουν καμιά σχέση με φόβο με τρόμο και με ασχήμια... Κυρίως οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ... Εάν μερικοί φοβούνται είναι όχι από τη Θέα του Αγγέλου, αλλά από τη θέα της δικής τους αμετανόητης καταστάσεως.... Όπως και στη θέα του Χριστού μας, κάποιοι δαιμονίζονται και κολάζονται επειδή οι ίδιοι οι αμετανόητοι άνθρωποι δεν είναι δεκτικοί της Θείας οράσεως!

Έρχονται λοιπόν οι Άγγελοι, έρχονται οι δαίμονες, έρχονται οι Άγιοι, αμβλύνονται οι αισθήσεις, κι όταν υπνωθούν τα μάτια, τα σωματικά μάτια, τότε η ψυχή με τον νου βλέπει τα πάντα. Έχει μπει ήδη η ψυχή στην σφαίρα της αιωνιότητος του άλλου κόσμου πριν ακόμη εξέλθει του σώματος. Είναι οι τελευταίες στιγμές, οι τελευταίες φωτογραφίες από τις οποίες μπορούμε να διαπιστώσουμε εάν αυτή η ψυχή κρίνεται ή είναι σεσωσμένη...

Είναι μερικά μυστικά που μας είπαν οι Πατέρες να προσέξουμε ώστε να μπορέσουμε να διακρίνουμε... Δηλαδή αν υπάρχει αγωνία ή εφίδρωση...οι κινήσεις των οφθαλμών δεξιά και αριστερά πάνω και κάτω οι κινήσεις των χεριών, η αλλαγή του χρώματος, κραυγές ή βλάσφημες εκφράσεις, δυσοσμία που εκπέμπεται από το στόμα του ψυχορραγούντος ή και από το περιβάλλον ή ταραχή και φόβος, ταχυκαρδία και εφίδρωση και σε εμάς τους υπόλοιπους με έναν ακατάληπτο τρόπο, όλα αυτά σημαίνουν ότι έχουμε παρουσία δαιμόνων και ότι κάτι δεν πάει καλά...

Πρέπει τότε να προσέξουμε πάρα πολύ και να κάνουμε πολλά σαρανταλείτουργα. Όταν όμως κοιμηθεί, απ΄ την στιγμή που ο φύλακας άγγελος παραλάβει την ψυχή, τότε ζωγραφίζεται στο σκήνωμα μια τέτοια χάρη και μια ιλαρότητα που θες συνεχώς να είσαι κοντά του χωρίς φόβο και δισταγμό...

Είναι ίσως οι τελευταίες στιγμές γιατί ο χρόνος είναι μετρημένος ως την ταφή και εκείνη τη στιγμή μας δίνεται ευκαιρία από τον Θεό μα βιώσουμε αυτό το μυσταγωγικό θέαμα.... Είναι πολύ σημαντικό για εμάς. Δεν νοιώθουμε την απομάκρυνση... Θέλουμε να είμαστε συνεχώς κοντά του... Σε έναν μοναχό μέχρι να τελειωθεί ήμουν δεκαπέντε ολόκληρες ώρες συνεχώς δίπλα του. Είχε λίγη δυσκολία αλλά τελικώς εσώθη...Το ψυχορράγημά του κράτησε πολλές ώρες και ήταν εξουθενωτικό για όλους ....

Παίρνει λοιπόν την ψυχή ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και την παραδίδει εις χείρας άλλων Αγγέλων οι οποίοι αναχωρούν για τον Τελωνισμό. Όσον αφορά τον φύλακα Άγγελο αυτός στέκεται δίπλα στο σκήνωμα και δεν φεύγει μέχρι την ταφή. Όταν υπάρχουν περιπτώσεις που η ταφή καθυστερήσει (λόγω κάποιων συγκυριών λ.χ. ομαδικών θανάτων) ο Άγγελος Φύλακας παραμένει κοντά στο νεκρό σκήνωμα μέχρι να ταφεί το σώμα ...Τιμής ένεκεν!

Πολύ σημαντικό αυτό! Η ψυχή όμως μαζί με άλλους Αγγέλους ξεκινά για το ταξίδι της... Από την στιγμή που θα εξέλθει η ψυχή από το σώμα και μέχρι να συμπληρωθεί η Τρίτη ημέρα, μετρώντας με τον δικό μας γήινο χρόνο (γιατί η ψυχή δεν βιώνει χρόνο σε αντίθεση με εμάς που και τον μετράμε και τον βιώνουμε) η ψυχή μέσα σε αυτό το τριήμερο τελωνίζεται... Δηλαδή καθώς κατέβαιναν οι δαίμονες με το στώμεν καλώς του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, μερικοί έμειναν στα πιο υψηλά στρώματα κατερχόμενοι και έμειναν στον αέρα.... Είναι τα λεγόμενα εναέρια τελώνια. Καθώς λοιπόν ανεβαίνει η ψυχή κάθε Ορθοδόξου Χριστιανού μηδενός εξαιρουμένου τελωνίζεται...

Δεν τελωνίζονται όλοι όμως, μόνον όσοι έχουν ανεξομολόγητες αμαρτίες... όχι εξομολογημένες... Οι εξομολογημένοι περνούν τα τελώνια... σφήνα! με το εξπρές! Δεν σταματούν δηλαδή πουθενά, δεν εμποδίζονται... Θα σταματήσουν κάπου μόνο στην περίπτωση που ακόμα υπάρχει ανεξομολόγητο αμάρτημα. Αν είναι κάτω από το θανάσιμο, ζυγίζεται υπερνικούν τα τυχόν καλά και συνεχίζουν στο επόμενο τελώνιο έως ότου φτάσουν μπροστά στον Χριστό μας! Εάν όμως κανείς σταματήσει για κάποιο θανάσιμο ανεξομολόγητο αμάρτημα, επιτόπου γκρεμίζεται και κολάζεται...

Έχουμε περιπτώσεις κυρίως γυναικών που μοίχευσαν ή επόρνευσαν, εξομολογήθηκαν βαρύτερα, χειρότερα αμαρτήματα, και αυτά επειδή τους έδιναν ντροπή, λόγω του σαρκικού και επειδή έτσι τις παρακίνησε ο εχθρός, με κίνδυνο να χάσουν την ψυχή τους δεν τα εξομολογήθηκαν. Στους κληρικούς αυτό είναι ακόμα πιο φριχτό! Αυτό λοιπόν πρέπει να προσεχθεί ιδιαιτέρως. Γιατί όταν κανείς είναι εξομολογημένος δεν τελωνίζεται... Περνάει μεν απ τα Τελώνια αλλά δίχως να εμποδιστεί και να σταματήσει από κανένα. Τα χειρότερα Τελώνια τα οποία σήμερα κρεμνίζουν και κολάζουν τους ανθρώπους είναι: Πρώτον της μαγείας, δεύτερον της ομοφυλοφυλίας και της ανηθικότητας, του εγωισμού ακολούθως της φιλαργυρίας, της βλασφημίας....

Κυρίως τα δυο πρώτα που ανέφερα. Ο σατανισμός και η ανηθικότητα στην πιο ακραία μορφή τους παγκοσμίως...

Στο διάστημα των πρώτων τριών ημερών η ψυχή τελωνίζεται, και όταν περάσουμε όλα τα τελώνια, ο Φύλακας Άγγελος του καθενός οδηγεί την ψυχή στον Χριστό, στην ανθρωπότητα του Κυρίου γιατί η Θεότητα δεν φαίνεται... Βλέπουμε τότε τον Χριστό μας όπως τον αντικρίζουμε στις εικόνες. Έχει ακριβώς αυτήν την μορφή ο Χριστός, την μορφή που είχε σαρκωμένος...

Αυτή την μορφή έχει όταν εμφανίζεται και όταν παρίσταται ο άνθρωπος ενώπιόν Του και τον προσκυνά. Ο Χριστός μας τότε τον ευλογεί χωρίς να πει τίποτα απολύτως. Η ψυχή τον προσκυνά και Εκείνος τον ευλογεί μόνο δίχως να πει τίποτα. Είναι η πρώτη προσκύνηση προσωπικά με τον Χριστό μας... Εκείνη την ημέρα στα τριήμερα όπως λέγονται, η στρατευομένη Εκκλησία ως φιλόστοργος Μητέρα προσκομίζει τα κόλλυβα της Τρίτης μέρας... Κάθε μέρα λειτουργούμε και μνημονεύουμε... Σαράντα λειτουργίες... Αλλά τα τριήμερα κόλλυβα έχουν πολύ μεγάλη σημασία. Τα κόλλυβα παρίστανται ενώπιον του Κυρίου όταν η ψυχή βάζει την μετάνοια και το κάθε σπυράκι – σιταράκι είναι μια ψυχούλα αλλά είναι και συγχρόνως πολλές ευχές του συνόλου της Εκκλησίας. Δέονται εξ ονόματος του κεκοιμημένου ο οποίος πλέον δεν μπορεί να μιλήσει. Κύριε ελέησον... Κύριε Ελέησον... Κύριε Ελέησον... Άπειρες φορές. Ελέησον για την ψυχή που βάζει μετάνοια...

Ούτε ο Χριστός μας αποφαίνεται, ούτε η ψυχή αντιλαμβάνεται με ακρίβεια αλλά ξέρει διαισθητικώς ότι αφού πέρασε τα Τελώνια είναι σεσωσμένη, αλλά περιμένει την επικύρωση... Μέχρι τότε υπάρχει δισταγμός γιατί δεν γνωρίζει ακόμη το δρομολόγιό της...

Έπειτα ο Φύλακας Άγγελος παίρνει την ψυχή και την κατεβάζει πάλι στη γη αμέσως, σε μηδέν χρόνο. Ενώ κάνουν το δρομολόγιο προς τον Χριστό μας σε 3 μέρες, τώρα σε χρόνο μηδέν η ψυχή με τον Φύλακα Άγγελό της ξανακατεβαίνει στη γη και αρχίζει τότε μια διαδρομή από την ημέρα που γεννήθηκε μέχρι την ημέρα που κοιμήθηκε. Ακολουθεί βήμα-βήμα, πόντο–πόντο τα πάντα με λεπτομέρεια.

Εκεί οι άνθρωποι θα θυμηθούν λεπτομέρειες που λησμόνησαν παντελώς... Και καλά και κακά... Και μικρά και μεγάλα. Τα θανάσιμα τα θυμούνται όλοι οπότε δεν θα τα χουν ξεχάσει. Άλλα μικρότερα και κακά και καλά λησμονημένα πλέον θα τα θυμηθούν.... Και τότε ο καθένας εμπειρικά πλέον θα διαπιστώσει ότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και γνωρίζει τα πάντα γιατί τότε τα αισθάνεται και τα θυμάται όλα... Είναι χαρισματική αυτή η μνήμη... δεν βλέπει κάτι το φανταστικό... Αντικρίζει την πραγματικότητα, την αλήθεια της ζωής του. Όταν τελειώσει αυτό το δρομολόγιο στην ζωή, η ψυχή ζητά και κάποιο δώρο! Ανάλογα με την ευλάβεια για παράδειγμα που είχε στην Παναγία μας, να μεταβεί σε κάποιο προσκύνημα... Όχι ταξιδάκια στην Αυστραλία ή στον Βόρειο Πόλο να δούμε τους Εσκιμώους και τους πιγκουίνους, γιατί αυτό απλούστατα δεν ωφελεί την ψυχή. Η ψυχή όταν εξέλθει δεν θέλει τίποτα από το γήινο... απολύτως τίποτα.

Δεν έχει καμιά σχέση με την γη η ομορφιά του άλλου κόσμου... Όταν βγούμε από την κοιλιά της μητέρας μας δεν θέλουμε να ξαναμπούμε με τίποτα... γιατί εκεί είναι σκοτεινά και στενά και ο κόσμος είναι ευρύχωρος... Έτσι και αυτό το απέραντο σύμπαν, η γη θα μας φαίνεται ένα τίποτα! Ο εκεί κόσμος όμως θα μας φαίνεται ευρύχωρος και φωτεινό... όχι σκοτεινός όπως εδώ. Το είπε ο ίδιος ο Χριστός μας με το : μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν.... Θα έπρεπε να πει με την δική μου λογική μεταβέβηκε εκ της ζωής εις την αιώνιον ζωή... Κύριε εκ του Θανάτου; Εκ του Θανάτου! Από ένα τόσο μικρό σε ένα τόσο άπειρο! Ο Γέροντάς μας (εννοεί τον Γέροντα Εφραίμ τον Φιλοθεϊτη) έλεγε από ένα μικρό περίπτερο σε ένα τεράστιο σουπερ-μάρκετ!...Θα δούμε λοιπόν ακριβώς όλα τα μέρη που ζήσαμε και θα ζητήσουμε όπως είπαμε σαν ευλογία να μεταβούμε σε έναν αγαπημένο τόπο. Τότε οι γυναίκες μπορούν να ζητήσουν να ρθουν εδώ στο Άγιο Όρος, στα Ιεροσόλυμα και αλλού...

Την ενάτη ημέρα η ψυχή παρίσταται πλάι στον Χριστό και τότε φτιάχνουμε τα κόλλυβα της ενάτης ημέρας. Η ψυχή επανέρχεται στον Χριστό και η Εκκλησία και πάλι δέεται... Κύριε Ελέησον την ψυχή που παρίσταται ενώπιον Σου. Ο Χριστός ευλογεί και δεν αποφαίνεται. Ούτε η ψυχή γνωρίζει... Τώρα όμως έχει εμπειρία, όλων των καλών και όλων των κακών του κόσμου τούτου και τότε έχει την γνώση ότι αυτός ο κόσμος είναι ένα τίποτα μπροστά στο κάλος του άλλου... Καθώς δε διέρχεται το σύμπαν έχει και την γνώση των άστρων και των γαλαξιών... αποκτά δηλαδή και αυτήν την αστρονομική εμπειρική γνώση...

Μιλάμε για αποστάσεις που χρειάζονται έτη φωτός για να διανυθούν... Από την ενάτη ημέρα και μετά αρχίζει το μεγαλύτερο μέρος της εκπλήξεως... Θα παραλάβει ο Φύλακας Άγγελος την ψυχή και θα την οδηγήσει στον Παράδεισο. Τις μισές ημέρες (ακόμη ως τις σαράντα μας απομένουν 31 ημέρες) στον Παράδεισο και τις άλλες στον Άδη, οπότε την Τεσσαρακοστή ηνέρα η ψυχή θα έχει πια ολοκληρωμένη την εμπειρία του νοητού αόρατου κόσμου όπως έχει και την εμπειρία τούτου του κόσμου του κτιστού...

Θα λέγει τότε η ψυχή του απίστου: Όντως όλα υπάρχουν... Τα είδα, τα εβίωσα... Καλά τα έλεγαν οι Πατέρες και τα βιβλία τα Πατερικά... Τώρα όμως τι θα γίνει που μείναν ανεφάρμοστα; Που παραμείναμε χρεοφειλέτες.... Οι ψυχές των πιστών από την άλλη: Δόξα τω Θεώ ! Τα εφαρμόσαμε... Δόξα τω Θεώ κάναμε το κατά δύναμιν... Μέγα το έλεος του Κυρίου... Υπάρχει ελπίδα! κι ο Άγγελος Φύλακας ενισχύει...

Το λυπηρό βέβαια είναι όταν κανείς δει στον Άδη θλιμμένα, γεμάτα από λύπη, αγαπημένα πρόσωπα... Όπως και στον Παράδεισο θα δει βέβαια αγαπημένα πρόσωπα αλλά εκείνη την στιγμή δεν υπάρχει καμιά επικοινωνία και καμιά συνομιλία... Είναι σαν να βλέπουμε αγαπημένα πρόσωπα πίσω από ένα αδιαπέραστο γυαλί απ το οποίο μπορούμε να δούμε μόνο όχι να ακούσουμε ή να ακουστούμε. Αυτό θα γίνει μόλις η ψυχή εισέλθει στον Παράδεισο μετά την Τεσσαρακοστή ημέρα... Τώρα μόνο βλέπει η ψυχή και αποκτά γνώση και εμπειρία. Οι ψυχές που είναι μέσα στον Παράδεισο επικοινωνούν μεταξύ τους!

Τις μισές μέρες λοιπόν μετά την ενάτη από την κοίμηση η ψυχή τις περνά σε όλον τον Παράδεισο και τις υπόλοιπες στον Άδη και έτσι όπως είπαμε έχει την εμπειρία όλου του άλλου κόσμου. Μόνο την αφάνεια δεν βλέπει κανείς στον Άδη, εις την οποία θα βρεθούν οι κολασμένοι κληρικοί και μοναχοί... Στα έγκατα, στην απομόνωση, στον πάτο του Άδη... Είναι για παράδειγμα σαν να πάμε στον πυθμένα του ωκεανού και να σκάψουμε άλλα εκατό μέτρα πιο βαθειά! Εκεί είναι τοποθετημένοι οι κολασμένοι μοναχοί και κληρικοί...

Μόλις φτάσει λοιπόν η τεσσαρακοστή ημέρα μετά τον χωρισμό της ψυχής αυτή γονατίζει μπροστά στον Χριστό μας και αυτός αποφαίνεται! Ο Φύλακας Άγγελος καρτερικά αναμένει την απόφαση... Αν λάμψει... εκ δεξιών η ψυχή σώζεται, αν εξ αριστερών η ψυχή οδηγείται στον Άδη... όχι στην κόλαση. Η κόλαση είναι τελείως άδεια ακόμα! Δεν περιέχει απολύτως κανέναν. Γιατί ακόμα δεν έγινε η Δευτέρα παρουσία... Στην κόλαση θα βρεθούν μετά την Δευτέρα Παρουσία οι δαίμονες και οι αμαρτωλοί με ψυχή και σώμα.

Οι ψυχές των κολασμένων τώρα παραμένουν στον Άδη που είναι ας το πούμε το προοίμιο της Κολάσεως, όπως και ο Παράδεισος είναι τα προεόρτια της Βασιλείας των Ουρανών. Εκεί βρίσκονται οι σεσωσμένες ψυχές άνευ σωμάτων. Οι ψυχές μαζί με τα σώματά τους μετά την Δευτέρα παρουσία θα ενωθούν και θα οδηγηθούν πλέον απ τον Παράδεισο στον Θεϊκό Νυμφώνα, στα ενδότατα του Παραδείσου.

Στην Βασιλεία των Ουρανών αυτή τη στιγμή βρίσκονται μόνο ο Χριστός και η Παναγία μας, με ψυχές και σώμα. Οι Άγιοι βρίσκονται στον Παράδεισο αλλά χωρίς σώματα. Και ο Θεϊκός Νυμφώνας είναι Παράδεισος αλλά με ψυχές και σώματα. Τώρα στον Παράδεισο βρίσκονται μόνον ψυχές περιμένοντας την Δευτέρα Παρουσία, να ενωθούν με τα σώματά τους. Γιατί είναι μισοί, λειψοί άνθρωποι χωρίς το σώμα τους.... Σαν να έχουμε το φεγγάρι στο μέσον.

...Είναι παράδοξο αυτό ξέρετε... Πιο περίεργο είναι να δεις άγγελο χωρίς φτερά παρά ψυχή χωρίς σώμα ...Τι ον είναι αυτό; Εντολή Θεού αυτό το μισό... η πνοή και το σώμα το άλλο μισό... Περιμένουμε την κοινή Ανάσταση! Κάντε λίγη υπομονή!...

Θέλω να σταθούμε ιδιαιτέρως στην τεσσαρακοστή ημέρα λοιπόν. Γνωρίζει καλά η Εκκλησία μας ότι αυτή η ημέρα είναι η κρισιμότερη, οπότε και θα παρθεί η οριστική απόφαση, η οποία θα ισχύσει για πάντα, εις πάντας τους αιώνας... Πεθάναμε; Την 40η ημέρα θα κριθούμε εις πάντας τους αιώνας... Δε θα ΄χουμε εμείς Δευτέρα Παρουσία.... θα γίνει και για εμάς αλλά μόνο για να ενωθούν τα σώματά μας με τις ψυχές μας... Μα δεν θα βγει η απόφαση τότε... Ήδη η απόφαση είναι ειλημμένη. (Βέβαια επειδή ακόμα δεν έγινε η Δευτέρα Παρουσία, ένας μεγάλος αριθμός Ορθοδόξων Χριστιανών ίσως και μη Ορθοδόξων, ο Θεός μας γνωρίζει, θα μεταβούν εκ του Άδου στον Παράδεισο... θα το δούμε παρακάτω αυτό).

Επειδή λοιπόν η Εκκλησία μας αυτό το γνωρίζει, προσκομίζει τα κόλλυβα της 40ης ημέρας τα οποία είναι και τα πιο σημαντικά. Εδώ στο Άγιο Όρος τα παλιά χρόνια οι Πατέρες ήταν πιο αυστηροί και πιο φιλάνθρωποι... Κεκοιμημένοι Πατέρες... Τότε την 40η ημέρα έκαναν Παννυχίδα, ώστε να πληροφορηθούν , κάποιος απ¨ τους Πατέρες, κυρίως ο Γέροντας εάν η ψυχή εσώθη ή δεν εσώθη . Με κάποιο σημάδι που δινόταν τότε (και στις μέρες μας συχνά δίνεται) την 40η ημέρα, μετά από νηστεία και αγρυπνία την προηγούμενη έπαιρναν την πληροφορία. Οι πιο πολλοί εκ των κεκοιμημένων Πατέρων εσώζοντο! Κάποιος κάποτε φανερώθηκε με την όψη αρκούδας! Και είπε ότι κολάστηκε επειδή ήταν συνεχώς μέθυσος στο Άγιο Όρος.

Άλλος πάλι που φανερώθηκε είπε ότι κολάστηκε γιατί έκανε παρακοή εν γνώσει του στον Γέροντά του. Άλλος πάλι γιατί όπως είπε δεν έκανε καθόλου μοναχικά καθήκοντα. Εύκολο ήταν να σωθεί, αλλά για έναν μικρό πόντο πήγε στα εξ ευωνύμων.... Επιμένουμε λοιπόν πάρα πολύ στο θέμα της 40ης ημέρας, ακριβώς όταν αυτή συμπληρωθεί. Καμιά φορά έξω στον κόσμο κυρίως δεν συμπίπτει η 40η ημέρα με το μνημόσυνο για ευνόητους λόγους, οπότε αυτό γίνεται λίγο πριν ή λίγο μετά. Όμως την 40η ακριβώς ημέρα πάλι θα κάνουμε κόλλυβα επί του μνήματος, ώστε να είμαστε απόλυτα καλυμμένοι πάνω σε αυτό το σπουδαιότατο για την ψυχή θέμα. Εκείνη την ημέρα η ψυχή θα λάβει τη θέση της. Να πάρουμε την μια πλευρά, αυτήν του σεσωσμένου όταν εισέλθει στον Παράδεισο... Λέγουν οι Πατέρες... Ποιόν πρώτον να αγκαλιάσει, ποιος πρώτος να την υποδεχθεί...!! Και θα έχουμε και μερικές εκπλήξεις:

Πως εγώ εσώθην ... Πώς έγινε αυτό το μέγα θαύμα! Πώς βλέπω εδώ τόσους σεσωσμένους δικούς μου, γνωστούς που νόμιζα ότι δεν θα ήταν καθόλου σεσωσμένοι! Πού είναι όλα αυτά τα αγαπημένα μου πρόσωπα, που τόσα έζησα μαζί τους και απουσιάζουν; Εκπλήξεις! Θα τους γνωρίζουμε δε όλους δια Πνεύματος Αγίου! Όλοι δε είναι ηλιόμορφοι και Αγγελοπρόσωποι, δηλαδή έχουν την μορφή του Χριστού μας... Όχι με την μορφή που είχαν στην γη... Εκεί βλέπονται διαφορετικά όπως λάμπουν! Δεν συστέλλεται ο ήλιος του καθενός! Όταν παρουσιάζονται στη γη παίρνουν την μορφή του σώματος. Αλλά εκεί βλέπονται διαφορετικά, όπως λάμπουν! Η ψυχή όταν κάνει αυτές τις μεταβάσεις, πάνω – κάτω (να το πούμε σχηματικά) τις 40 πρώτες ημέρες έχει το σχήμα του σώματος. Η ψυχή είναι ασώματη βέβαια, αλλά παίρνει αυτό το σχήμα, όπως και ο Άγγελος παίρνει το σχήμα ενός νέου ανθρώπου, νεανίσκου 20 ετών χωρίς γένια, ποτέ κοριτσιού. Ο Άγγελος βέβαια δεν έχει φύλο, παίρνει μορφή ανδρός, γιατί και ο Χριστός μας παρουσιάστηκε έτσι και έτσι τιμούν τον Χριστό μας.

Πολλοί θα αναρωτηθούν πως είναι δυνατό να δει η ψυχή μια και δυο φορές προ της 40ης ημέρας τον Χριστό μας, απ την στιγμή που οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι θα τον δούμε κατά την Δευτέρα Παρουσία. Πολλοί βέβαια τον έχουν δει και στην επίγεια ζωή. Δεν είναι πρωτόγνωρη εμπειρία. Άλλοι βέβαια θα τον δουν όπως προείπαμε την 3η την 9η και την 40η ημέρα .

Οι σεσωσμένες ψυχές ήδη εκρίθησαν και βλέπουν τον Χριστό! Τί αναμένουν; Την Δευτέρα παρουσία, οπότε και θα ενωθούν με τα σώματά τους τα οποία είναι Άγια Λείψανα πλέον φανερά ή εν αγνοία πολλών, για να βλέπει έτσι και το σώμα και η ψυχή πάντα τον Χριστό! Των κολασμένων οι ψυχές δεν βλέπουν τον Χριστό; Τι αναμένουν; Και αυτές την Δευτέρα Παρουσία να ενωθούν με τα σώματά τους για να βλέπουν τον Χριστό αλλά ως πυρ και όχι φως! Οι πάντες θα βλέπουν τον Χριστό! Και οι δαίμονες και οι Κολασμένοι αλλά όχι φωτιστικά... Καυστικά! Ο Χριστός μας δεν τους εκπέμπει βέβαια πυρ, αλλά φως και Αγάπη! Μα αυτοί δεν το δέχονται ποτέ.. Δεν το θέλουν ποτέ, διότι ουδέποτε μετανόησαν στη ζωή τους.

Ο Χριστός μας δεν τους τιμωρεί, ούτε οι ίδιοι λέν: μας τιμωρεί ο Χριστός. Λένε: Αυτοτιμωρούμεθα! Αυτό κολαζόμαστε. Ο Χριστός δεν βασανίζει κανέναν... είτε λίγο, είτε πολύ είτε αιωνίως. Αυτό είναι παπική κόλαση! Μετά την Ανάσταση κανείς δαίμονας δεν έχει δει τον Αναστάντα Χριστό, γιατί για να τον δεις πρέπει να χεις μεγάλη χάρη Αγίου Πνεύματος! Στην κοινή Ανάσταση όμως θα οικονομήσει ο Χριστός μας, ώστε να θεαθεί από όλα τα πλάσματά του!...

Η κόλαση είναι ο χώρος στον οποίο θα κολαστούν οι δαίμονες και οι άνθρωποι με ψυχή και σώμα μετά την Δευτέρα Παρουσία. Τώρα ο δαίμονας ναι μεν κολάζεται, αλλά νοιώθει ωραία γιατί μας πολεμά. Μετά την Δευτέρα Παρουσία θα κολάζεται χωρίς να μπορεί να πολεμά κανέναν. Βιώνει την κόλαση τώρα μεν αλλά παρηγοριέται γιατί πολεμά και νικά κάποιον τον οποίον κερδίζει και παίρνει μαζί του στην κόλαση.

Μετά την Δευτέρα Παρουσία θ αρχίσει η ζωή η αιώνιος! Δηλαδή επ’ άπειρον αποκαλύψεις του Χριστού μας σε Αγγέλους και σεσωσμένους ανθρώπους. Μπορούμε να πούμε ότι τότε θ αρχίσουν οι κυρίως αποκαλύψεις του Χριστού μας. Τώρα όλοι περιμένουν την κοινή Ανάσταση για να αρχίσει... το πανηγύρι! Η ατελεύτητος αποκάλυψη σε Αγγέλους και Ανθρώπους ταυτοχρόνως στον Θεϊκό Νυμφώνα. Οι Άγιοι δεν βρίσκονται ήδη στον Θεϊκό Νυμφώνα όπως ο Χριστός μας και η Παναγία μας, γιατί στερούνται σωμάτων. Τώρα στον Παράδεισο, στα προεόρτια του Θεϊκού Νυμφώνος η ψυχή βιώνει ακόμα αυτήν την κατάσταση.

Και δεν αποκαλύπτεται πλήρως ο Χριστός μας και στους σεσωσμένους γιατί μερικοί εκ του Άδου θα μεταβούν στον Παράδεισο! Εδώ είναι η εμπειρία και η σπουδαιότητα των μνημοσύνων γι’ αυτό γίνονται... Για τους μη σεσωσμένους ! Τί τους ευχόμαστε; Δεν λέμε μετά των Αγίων ανάπαυσον Χριστέ τας ψυχάς των δούλων σου; Μετά των Αγίων! Ποιών δούλων Σου; Μα αν κάποιος έχει πάει στον Παράδεισο δεν είναι Άγιος Είναι Άγιος ναι! Μα εμείς ευχόμαστε γι αυτούς που δεν έχουν σωθεί, δεν είναι Άγιοι... Επειδή ακόμα δεν έγινε η Δευτέρα Παρουσία, ένας μεγάλος αριθμός Ορθοδόξων ίσως και μη Ορθοδόξων, ο Θεός γνωρίζει, θα μεταβούν εκ του Άδου στον Παράδεισο. Τίνι τρόπω; Με τις Θείες Λειτουργίες, τα μνημόσυνα, το κομποσκοίνι και τις ελεημοσύνες.

Δηλαδή το βιβλιάριο της ψυχής του Κολασμένου εν τω Άδη, το έχει η Εκκλησία. Εμείς κάνουμε Θεία Λειτουργία, μνημόσυνα, κομποσκοίνια και ελεημοσύνες και κολλάμε το ένσημο εμείς στο δικό του βιβλιάριο κάτι που αυτός δεν μπορεί να κάνει αφού στερείται σώματος. Αυτός μετά θα μας ανταποδώσει το δώρο... Μερικές ψυχές λοιπόν μεταβαίνουν από τον Άδη στον Παράδεισο με την βοήθεια της Εκκλησίας, όχι μόνοι τους και όχι βεβαίως όλοι... Τώρα ποιοί και μέχρι ποιο βαθμό; Ας παρομοιάσουμε τον Άδη με έναν ωκεανό. Στην φωτεινή δέσμη του ύδατος, από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι βάθους δεκαπέντε, είκοσι, εικοσιπέντε,τριάντα σπανιότατα τριαντατριών μέτρων υπάρχει η λεγόμενη δέσμη φωτός, όπου ακτίνες ηλίου διεισδύουν και κάποιο έστω μικρό φως υπάρχει. Από κει και κάτω υπάρχει Έρεβος, το πραγματικό το παντοτινό σκοτάδι. Στο διάστημα λοιπόν αυτό (εννοεί της εν Άδου παραμονής των μη σεσωσμένων) μπορεί για όσες ψυχές βρίσκονται στον Άδη να διεισδύσει η Θεία Λειτουργία και σιγά –σιγά να τις ανεβάσει όλο και πιο πάνω. Κάποτε λοιπόν κάποιες τις μετακινεί ως τον Παράδεισο.

Η Θεία Λειτουργία! Την στιγμή ακριβώς που λέμε: «Απόπλυνον Κύριε τα αμαρτήματα των ενθάδε μνημονευθέντων δούλων Σου τω αίματι Σου τω Αγίω. Με τον παραλληλισμό του Άδη με τον Ωκεανό, αυτοί που βρίσκονται στο κάπως φωτεινό, να το ονομάσουμε έτσι, μέρος του Άδη μπορούν με την Θεία Λειτουργία το κομποσκοίνι και τις ελεημοσύνες σιγά –σιγά να ανέβουν. Βρίσκονται δε εκεί, γιατί ναι μεν έχουν βαριά αμαρτήματα, μα όχι θανάσιμα.... Και στα θανάσιμα υπάρχει ιεράρχηση. Το χειρότερο είναι το να λατρεύεις εν επιγνώσει τον Σατανά ως Θεό. Η εσχάτη απώλεια του νοός. Ό, τι μεγαλύτερο και πλέον απαίσιο υπάρχει. Έπειτα είναι οι αιρεσιάρχες, οι υπερήφανοι, οι βλάσφημοι, οι φιλάργυροι, οι πόρνοι, οι ανήθικοι, οι διεστραμμένοι και όλα τα λοιπά αμαρτήματα. Επάνω – επάνω ας πούμε είναι κάποιος που έκανε μια μεγάλη κλεψιά και δεν πρόλαβε να μετανοήσει αφού πέθανε αιφνιδίως και κολάστηκε, όλες οι κλοπές δεν κολάζουν.

...Πολλά νέα παιδιά ίσα-ίσα σώζονται αφού μετά από μέθη έκαναν κάποια αμαρτήματα κυρίως σαρκικά και επιστρέφοντας στο σπίτι χτύπησαν σε ένα τροχαίο και τελειώθηκαν. Αυτός ο αιφνίδιος, ο αιματηρός, ο οδυνηρότατος θάνατος τα «ξέπλυνε». Υπολογίζεται δηλαδή και ο τρόπος του Θανάτου για την σωτηρία της ψυχής. Οι κατάκοιτοι και όσοι υπέφεραν πολύ στη ζωή τους, παίρνουν στεφάνι μεγαλομάρτυρος.

Η Θεία Λειτουργία και οι Ελεημοσύνες ανεβάζουν τις ψυχές. Αρκεί όπως έλεγε ο Γέροντας Εφραίμ ο Κατουνακιώτης, οι Λειτουργοί να είναι ενάρετοι και άξιοι. Γιατί ο Θεός δεν εισακούει τις Λειτουργίες των αναξίων Ιερέων οι οποίοι ζητούν χρήματα και έπειτα δεν μνημονεύουν, είτε μνημονεύουν λίγες φορές και όχι σωστά. Θεία Λειτουργία λοιπόν, κομποσκοίνι, προσευχή και ελεημοσύνη... Αυτά μπορούν να εξάγουν μια ψυχή εκ του Άδου...»

Μια συνταρακτική αφήγηση ποτισμένη με Άγιο Πνεύμα. Ο Θεός επιτρέπει αυτήν την ιερή γνώση σε κάποιους λίγους εκλεκτούς Του, για να μας κάνει κοινωνούς του Μεγαλείου Του, για να μας απαλλάξει από την ζημιογόνο για την ψυχή άγνοια. Ο συγκλονιστικός τρόπος και η λεπτομερής περιγραφή του ταξιδιού της ψυχής από αυτόν τον εξαιρετικά φωτισμένο Γέροντα απετέλεσε και για τον ομιλούντα μια τεράστια έκπληξη και μια ώθηση για διαρκή αναζήτηση. Άλλωστε ο καθένας ατομικά πρέπει να ετοιμάζει αυτό το ξεχωριστό ταξίδι... (τέλος και τω Θεώ η Δόξα)

Το μεγάλο ταξίδι... Η ψυχή μετά τον θάνατο
ΠΗΓΗ

*** * ***

«Δεν θέλω, αδελφοί μου, να αγνοείτε όσα έχουν σχέση με εκείνους που έχουν κοιμηθεί, για να μη λυπάσθε, όπως όλοι οι άλλοι που δεν έχουν ελπίδα. Γιατί, αν πιστεύουμε ότι ο Ιησούς πέθανε και αναστήθηκε, έτσι και ο Θεός, εκείνους που έχουν κοιμηθεί, όντας ενωμένοι μαζί του με την πίστη στον Ιησού, θα τους πάρει κοντά Του» (Α' Θεσ. 4, 13).


1. Ας δούμε λοιπόν, πρώτα απ' όλα αυτό: Γιατί δηλαδή, όταν μιλάει ο Απόστολος για τον Χριστό, χρησιμοποιεί τη λέξη «θάνατο», ενώ όταν μιλάει για το τέλος του ανθρώπου, ονομάζει το θάνατο «κοίμηση», και όχι θάνατο. Μιλάει για όσους έχουν «κοιμηθεί» και όχι για όσους έχουν «πεθάνει». Γιατί λέει: «Αυτούς που έχουν κοιμηθεί με πίστη στον Ιησού, θα τους πάρει Εκείνος κοντά Του».

Και στη συνέχεια λέει: «Εμείς οι ζωντανοί, που θα μείνουμε πίσω και θα είμαστε στη ζωή, όταν έρθει ο Κύριος, δεν θα προφθάσουμε όσους θα έχουν κοιμηθεί» (Α' Θεσ. 4, 16)

Ούτε εδώ βέβαια είπε «αυτούς που θα έχουν πεθάνει», αλλά, μολονότι μιλάει τρίτη φορά για το ίδιο θέμα, πάλι ονόμασε το θάνατο «κοίμηση». Όταν όμως μιλάει για τον Χριστό, λέει: «Αν πιστεύουμε ότι ο Χριστός πέθανε». Δεν λέει «κοιμήθηκε», αλλά «πέθανε».

Γιατί λοιπόν, για το θάνατο του Χριστού, χρησιμοποίησε τη λέξη «θάνατο», ενώ το θάνατο του ανθρώπου τον ονόμασε «κοίμηση»; Δεν χρησιμοποίησε, ασφαλώς, ο Απόστολος άσκοπα και επιπόλαια αυτές τις λέξεις, αλλά θέλησε, με αυτή τη διάκριση, να διδάξει κάτι πολύ σπουδαίο και μεγάλο.

Για την περίπτωση του Χριστού, χρησιμοποίησε τη λέξη «θάνατο», για να βεβαιώσει το πάθος Του. Για μας τους ανθρώπους όμως χρησιμοποίησε τη λέξη «κοίμηση», για να παρηγορήσει τον πόνο μας.

Ο Χριστός αναστήθηκε. Γι’ αυτό και ο Απόστολος χρησιμοποιεί με άνεση τη λέξη «θάνατος». Για την περίπτωση όμως του ανθρώπου, ο οποίος στηρίζεται στην ελπίδα της ανάστασής του, χρησιμοποιεί ο Απόστολος τη λέξη «κοίμηση». Προσπαθεί έτσι, να παρηγορήσει τους συγγενείς για την στέρηση του ανθρώπου που έφυγε και, ταυτόχρονα, να ενισχύσει το ηθικό τους, με την ελπίδα της ανάστασης του νεκρού. Γιατί, όποιος έχει κοιμηθεί, σίγουρα θα αναστηθεί. Εφόσον ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ύπνος βαθύς και παρατεταμένος.

Μπορείς βέβαια να πεις ότι αυτός που πέθανε δεν αισθάνεται, ούτε ακούει, ούτε βλέπει τίποτα. Κι εγώ σου απαντώ: Και σ' αυτόν που κοιμάται συμβαίνει το ίδιο. Θα μπορούσαμε μάλιστα να σημειώσουμε εδώ κάτι πολύ αξιοθαύμαστο. Η ψυχή δηλαδή εκείνου που κοιμάται συμμετέχει, κατά κάποιο τρόπο, στον ύπνο του σώματος. Η ψυχή όμως εκείνου που έχει πλέον πεθάνει, παραμένει στη ζωή και σε συνεχή εγρήγορση.

Θα μπορούσε ίσως κάποιος να πει: Ναι, καλά όλα αυτά, αλλά εκείνος που πεθαίνει, σε λίγο σαπίζει, διαλύεται και γίνεται σκόνη και στάχτη. Τι σημασία έχει όμως αυτό, αγαπητέ μου; Αυτό είναι ακριβώς, εκείνο για το οποίο πρέπει να χαίρεσαι. Γιατί αυτό κάνει και ο άνθρωπος, όταν θέλει να ξαναφτιάξει ένα σπίτι που έχει παλιώσει. Βγάζει δηλαδή πρώτα έξω τους ενοίκους του και μετά, αφού γκρεμίσει το παλιό σπίτι, κτίζει άλλο, καινούργιο και ομορφότερο. Φυσικά, καθόλου δεν λυπούνται οι ένοικοι που βγήκαν για λίγο από το παλιό σπίτι, αλλά, αντίθετα, χαίρονται πάρα πολύ. Γιατί δεν τους απασχολεί η κατεδάφιση, αλλά χαίρονται προκαταβολικά για τη νέα οικοδομή που θα ξαναχτιστεί.

Το ίδιο ακριβώς κάνει και ο Θεός. Επειδή θέλει να μας ανακαινίσει, διαλύει το σώμα μας, αφού πρώτα βγάλει έξω από αυτό την ψυχή μας. Θα ανακαινίσει το σώμα και μετά θα εγκαταστήσει πάλι μέσα την ψυχή, και μάλιστα, με περισσότερη λαμπρότητα και δόξα.

2. Το ίδιο θά 'κανε και αν είχε κανείς ένα μεταλλικό αντικείμενο, σκουριασμένο από το χρόνο. Θα το έσπαζε σε μικρά κομμάτια, θα το έλιωνε στο καμίνι και θα το ξανάχυνε, φτιάχνοντας έτσι ένα καινούργιο αντικείμενο, πιο λαμπρό και πιο όμορφο από το παλιωμένο. Όπως λοιπόν, η διάλυση του μετάλλου στο καμίνι, δεν υπονοεί και τον αφανισμό του, αλλά, αντίθετα, την ανάπλασή του, έτσι και ο θάνατος του ανθρώπινου σώματος, δεν είναι καταστροφή κι αφανισμός, αλλά ανακαίνιση. Οταν λοιπόν δεις να διαλύεται το σώμα και να σαπίζει, όπως λιώνει το μέταλλο στο καμίνι, μη σταματήσεις σ' αυτό που βλέπεις, αλλά να προσδοκάς την ανακαίνιση. Ούτε πάλι, να σταθείς στην αναλογία του παραδείγματος με την ανοικοδόμηση, αλλά γύρισε πάλι τη σκέψη σου στο παράδειγμα του μεταλλουργού.

Ο μεταλλουργός, όταν χύνει το παλιό μέταλλο, δεν ξαναφτιάχνει, για παράδειγμα, χρυσό και αθάνατο ανδριάντα, αλλά μεταλλικό και άψυχο. Ο Θεός όμως δεν κάνει έτσι· αλλά, ενώ βάζει στη γη πήλινο και θνητό σώμα, ανασταίνει χρυσό και αθάνατο ανδριάντα. Δέχεται η γη φθαρτό και θνητό σώμα και σου επιστρέφει άφθαρτο και αθάνατο.

Μη στέκεσαι λοιπόν σ' εκείνον που έχει πια κλείσει τα μάτια του και κοίτεται βουβός και άφωνος, αλλά σκέψου εκείνον που θα αναστηθεί. Σκέψου εκείνον που θα απολαύσει δόξα ανέκφραστη, θαυμαστή και εξαίσια. Στρέψε τα μάτια σου απ' αυτό που βλέπεις, σ' εκείνο που θα γίνει. Οδύρεσαι βέβαια και θρηνείς, γιατί έχασες την συντροφιά ενός δικού σου ανθρώπου. Δεν είναι όμως λίγο παράλογο, αγαπητέ μου, να παντρεύεις την κόρη σου σε ξένο τόπο και να μη στενοχωριέσαι που αυτή θα είναι στο εξής μακριά σου -εφόσον αυτή θα περνάει καλά και θα είναι εκεί ευτυχισμένη- κι εδώ που, όχι άνθρωπος, αλλά ο Ιδιος ο Κύριος πήρε κοντά Του τον άνθρωπό σου, να θρηνείς σπαρακτικά και να οδύρεσαι;

Θα μου πεις βέβαια: Πώς μπορώ να μην πονάω; Άνθρωπός μου είναι αυτός που έφυγε. Ούτε εγώ όμως σου λέω κάτι τέτοιο. Δεν σου μιλάω για τη λύπη, αλλά για την υπερβολή. Γιατί, το να λυπάται κανείς, είναι φυσικό. Το να χτυπιέται όμως, πάνω από το μέτρο, είναι δείγμα μανίας, παραφροσύνης και αδυναμίας, πράγμα που συνήθως εκδηλώνει η γυναικεία ψυχή.

Πόνεσε, κλάψε, αλλά μην απογοητεύεσαι, μη θυμώνεις και μην αγανακτείς. Ευχαρίστησε τον Θεό, που παίρνει κοντά Του τον άνθρωπό σου. Έτσι, θα τιμήσεις εκείνον που έφυγε από αυτή τη ζωή και θα τον εφοδιάσεις με λαμπρά, εντάφια δώρα.

Αν όμως απελπιστείς, και εκείνον που έφυγε δυσκολεύεις και Εκείνον που τον πήρε βλασφημείς και τον εαυτό σου βλάπτεις. Αντίθετα, αν ευχαριστείς γι’ αυτό τον Θεό, και τον άνθρωπό σου τίμησες και τον Θεό που τον πήρε δόξασες και τον εαυτό σου έχεις ωφελήσει.

Δάκρυσε στο μέτρο που δάκρυσε κι ο Κύριός σου για τον Λάζαρο. Δάκρυσε και ο Κύριος· κι έτσι, με το παράδειγμά Του, έχει θέσει και σε μας μέτρα, κανόνα και όρια της λύπης. Αυτά τα όρια, δεν πρέπει ποτέ να τα υπερβαίνουμε.

Το ίδιο μας διδάσκει και ο Απόστολος Παύλος: «Για εκείνους», λέει, «που έχουν κοιμηθεί, θέλω να ξέρετε, τι ακριβώς συμβαίνει, για να μη λυπάστε, σαν τους άλλους, που δεν έχουν ελπίδα». Να λυπάσαι, λέει ο Απόστολος, αλλά όχι σαν τους ειδωλολάτρες, που δεν έχουν ιδέα για την ανάσταση των νεκρών και γι’ αυτό δεν ελπίζουν στη μέλλουσα ζωή.

Σας λέω ειλικρινά πως ντρέπομαι και κοκκινίζω, όταν περπατάω έξω στους δρόμους της πόλης και συναντώ γυναίκες να κλαίνε γοερά, να χτυπιούνται, να τραβούν τα μαλλιά τους και να ξεσκίζουν το πρόσωπό τους. Και το πιο χειρότερο, αυτά τα κάνουν μπροστά στα μάτια των άλλων, που είναι άπιστοι κι ειδωλολάτρες. Θα έχουν πάρα πολύ δίκιο αυτοί, αν πουν για μας: Αυτοί είναι οι χριστιανοί, που πιστεύουν στην ανάσταση των νεκρών; Αυτοί είναι ασφαλώς, μόνο που δεν συμφωνούν τα λόγια με τα έργα τους. Με τα λόγια πιστεύουν στην ανάσταση των νεκρών, στην πράξη όμως συμπεριφέρονται σαν εκείνους που δεν έχουν καμιά ελπίδα. Αν πίστευαν πραγματικά πως υπάρχει ανάσταση, δεν θα έκαναν όλα αυτά που τώρα κάνουν. Αν ήταν βέβαιοι ότι ο άνθρωπός τους έφυγε, για να κληρονομήσει την επουράνια δωρεά, δεν θα θρηνούσαν τώρα έτσι απαρηγόρητα.

Αυτά και πολύ περισσότερα μας καταμαρτυρούν οι άπιστοι, όταν ακούν τα μοιρολόγια μας. Ας ντραπούμε λίγο και ας σοβαρευτούμε, για να μη βλάπτουμε και τον εαυτό μας και όσους μας βλέπουν να συμπεριφερόμαστε κατ' αυτό τον τρόπο.
Εξήγησέ μου λίγο, για ποιο λόγο σπαράζεις και μοιρολογάς εκείνον που έφυγε; Αν ήταν κακός, πρέπει να ευχαριστείς τον Θεό, γιατί έδωσε τέλος στην κακία του. Αν πάλι ήταν καλόγνωμος, πρέπει να χαίρεσαι, γιατί τον πήρε έγκαιρα κοντά Του ο Θεός, πριν αλλάξει και χάσει τη σύνεσή του, εξαιτίας της κακίας. Εφυγε πια και βρίσκεται σε τόπο που είναι ασφαλισμένος· κι έτσι δεν κινδυνεύει να χάσει τη σωφροσύνη του.

Ισως όμως μου πεις ότι κλαις γιατί αυτός που έφυγε ήταν νέος. Δόξασε λοιπόν τον Θεό, που τον πήρε νωρίς στην επουράνια κληρονομιά. Αλλά κι αν ήταν γέρος, πάλι θα έπρεπε να ευχαριστείς και να δοξάζεις τον Θεό, γιατί τον πήρε κοντά Του και τον ξεκούρασε.

Να σεβαστείς, σε παρακαλώ, την ώρα της εξόδιας ακολουθίας. Ψάλλονται τόσα πολλά και ωραία τροπάρια, διαβάζονται τόσες ευχές. Είναι συγκεντρωμένος μεγάλος κύκλος πατέρων της Εκκλησίας και πνευματικών αδελφών χριστιανών. Αυτοί παρευρίσκονται, όχι για να βλέπουν εσένα αγανακτισμένον να κλαις και να οδύρεσαι, αλλά για να ευχαριστούν μαζί σου τον Θεό, που ανέπαυσε τον άνθρωπό σου. Γιατί γίνεται κι εδώ κάτι ανάλογο μ' εκείνο που συμβαίνει, όταν πρόκειται να αναλάβει κανείς ένα σπουδαίο αξίωμα. Προπέμπουν όλοι εκείνον που πρόκειται να τιμηθεί με το αξίωμα, με επευφημίες και ζητωκραυγές. Το ίδιο ακριβώς γίνεται και στην κηδεία. Φεύγει ο πιστός και πηγαίνει κοντά στον Θεό, για να λάβει την επουράνια κληρονομιά και να δεχθεί μεγαλύτερη τιμή και περισσότερη δόξα. Γι' αυτό ακριβώς και τον προπέμπουν με ευχές και ψαλμωδίες, όχι μονάχα οι συγγενείς, αλλά σύσσωμη η Εκκλησία.

Ο θάνατος είναι ανάπαυση, είναι απαλλαγή από κόπους και μέριμνες βιοτικές. Γι' αυτό και, όταν δεις κάποιον δικό σου να φεύγει από αυτή τη ζωή, μην αγανακτείς, αλλά στρέψου με κατάνυξη στον εαυτό σου. Εξέτασε τη συνείδησή σου. Αναλογίσου ότι, μετά από λίγο, το ίδιο τέλος περιμένει κι εσένα. Σοβαρέψου και κάνε το θάνατο του άλλου αφορμή για δική σου ανάνηψη. Σταμάτησε να ζεις αδιάφορα. Σκέψου, τι έχεις εσύ μέχρι τότε κάνει. Διόρθωσε τα λάθη σου, άλλαξε τη ζωή σου.
Αυτό ακριβώς είναι εκείνο που ξεχωρίζει τους χριστιανούς από τους άπιστους. Αλλιώς κρίνουν οι χριστιανοί τα πράγματα. Ο άπιστος κοιτάζει τον ουρανό και τον προσκυνάει, γιατί νομίζει ότι ο ουρανός είναι ο Θεός. Στρέφεται ύστερα στη γη και τη λατρεύει σαν Θεό, θαυμάζοντας ό,τι υλικό υπάρχει επάνω της.

Οι χριστιανοί όμως δεν κάνουν το ίδιο. Βλέπουν τον ουρανό και δοξάζουν τον Δημιουργό του. Γιατί πιστεύουν ότι ο ουρανός είναι δημιούργημα και όχι Θεός. Η θέα της δημιουργίας χειραγωγεί τον πιστό προς τον Δημιουργό της. Ο άπιστος βλέπει τον πλούτο και τα επίγεια αγαθά και σαγηνεύεται. Βλέπει κι ο χριστιανός τον πλούτο και τον περιφρονεί. Είναι ο άπιστος φτωχός και οδύρεται. Ζει φτωχικά ο χριστιανός και χαίρεται. Διαφορετικά λοιπόν βλέπει ο χριστιανός τα πράγματα κι αλλιώς ο άπιστος.

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το θάνατο. Βλέπει τον νεκρό ο άπιστος και τον θεωρεί οριστικά χαμένο. Τον βλέπει κι ο χριστιανός και τον θεωρεί, σαν να βρίσκεται αυτός σε βαθύ ύπνο. Συμβαίνει και στην περίπτωση του θανάτου ό,τι γίνεται και με τα γράμματα. Ολοι έχουμε τα ίδια μάτια και βλέπουμε τα διάφορα ψηφία. Εκείνοι που ξέρουν να διαβάζουν, εισπράττουν το μήνυμα που φέρουν μέσα τους, καθώς διαβάζονται τα γράμματα. Οσοι όμως δεν ξέρουν να διαβάζουν, βλέπουν βέβαια τα γράμματα, αλλά δεν παίρνουν κανένα μήνυμα από την ύπαρξή τους.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στη ζωή μας. Με τα ίδια μάτια βλέπουμε τα γεγονότα, αλλά όχι και με το ίδιο πιστεύω. Εφόσον λοιπόν διαφέρουμε ως χριστιανοί από τους άπιστους, πώς είναι δυνατόν να συμπεριφερόμαστε κατά τον ίδιο τρόπο μ' αυτούς, όταν συμβεί να φύγει κάποιος δικός μας από αυτή εδώ τη ζωή;

3. Αναλογίσου, αγαπητέ μου, για ποιο λόγο έφυγε ο άνθρωπός σου από αυτή εδώ τη ζωή και παρηγορήσου. Αυτός τώρα βρίσκεται μαζί με τον Απόστολο Παύλο, με τον Απόστολο Πέτρο, με το χορό όλων των Αγίων. Αναλογίσου πως αυτός θα αναστηθεί με μεγάλη δόξα και λαμπρότητα. Με τα κλάματα και τους οδυρμούς δεν μπορείς να αλλάξεις τίποτε απ' όσα έχουν ήδη γίνει. Αντίθετα, θα κάνεις μεγάλο κακό στον εαυτό σου. Σκέψου, σε ποιους μοιάζεις με τα κλάματα και τα μοιρολόγια σου. Μη γίνεσαι κοινωνός της αμαρτίας των απίστων. Ποιούς μιμείσαι με τους οδυρμούς σου; Ποιούς άραγε ζηλεύεις; Ασφαλώς τους άπιστους. Αυτούς που δεν έχουν ελπίδα, καθώς είπε και ο Απόστολος Παύλος: «Για να μη λυπάστε, όπως εκείνοι που δεν έχουν ελπίδα». Πρόσεξε, τι ακριβώς θέλει να πει ο Απόστολος. Δεν είπε εκείνοι που δεν έχουν ελπίδα για ανάσταση, αλλά «αυτοί που δεν έχουν ελπίδα». Γιατί αυτός που δεν ελπίζει στη μέλλουσα Κρίση, δεν έχει καμιά ελπίδα. Αυτός δεν γνωρίζει ότι υπάρχει Θεός, ούτε συνειδητοποιεί τη ματαιότητα αυτού εδώ του κόσμου. Αυτός δεν πιστεύει στην Θεία Πρόνοια, η Οποία επιβλέπει και φροντίζει πάντοτε και διαρκώς για όλους και όλα.

Αυτός βέβαια που δεν γνωρίζει και δεν πιστεύει στον Θεό, είναι πιο ανόητος και από θηρίο, εφόσον έχει πετάξει από μέσα του κάθε ιερό και όσιο. Γιατί, όποιος δεν περιμένει ότι θα λογοδοτήσει για τα έργα του, αυτός δεν νοιάζεται ν' αποκτήσει και την αρετή· κι ούτε βέβαια ενδιαφέρεται να αποβάλει την κακία.

Ας αποφεύγουμε λοιπόν να μοιάζουμε στη συμπεριφορά με τους άπιστους. Τώρα πια έχουμε καταλάβει το βάθος των πραγμάτων. Εχουμε διαπιστώσει πλέον την ανοησία και την παραφροσύνη των άπιστων ανθρώπων, οι οποίοι θρηνούν και κόπτονται κατ' αυτό τον τρόπο. Γιατί και ο Απόστολος Παύλος, γι' αυτό το λόγο σου έφερε τους άπιστους ως παράδειγμα. Σου τους ανέφερε ακριβώς, για να δεις σε ποιο λάθος πέφτεις, με το να τους μιμείσαι στη συμπεριφορά. Να φροντίζεις λοιπόν, να αποφεύγεις τη συμφωνία μαζί τους και να επανέλθεις στη δική σου, τη χριστιανική ευγένεια.

Αυτές τις αναφορές τις κάνει συχνά και σε άλλες περιπτώσεις ο απόστολος Παύλος. Γιατί θέλει να μας δείξει με ποιους μοιάζουμε στη συμπεριφορά, ώστε να ντραπούμε από τα χάλια μας και να αποφεύγουμε πλέον να ομοιωνόμαστε στην αμαρτία με τους άπιστους.

Γράφοντας λοιπόν ο απόστολος Παύλος προς τους Θεσσαλονικείς, έλεγε: «Καθένας να συγκρατεί το σώμα του και να το διατηρεί αγιασμένο και τιμημένο. Να μη γινόσαστε αιχμάλωτοι του πάθους της ατιμίας, όπως κάνουν οι ειδωλολάτρες, που δεν γνωρίζουν τον Θεό» (Α' Θεσ. 4, 4-5). Και πάλι: «Να μη ζείτε όπως οι ειδωλολάτρες, που συμπεριφέρονται σύμφωνα με τη ματαιότητα του λογισμού τους» (Εφεσ. 4, 17).

Κατά τον ίδιο τρόπο, γράφει και σ' αυτή την περίπτωση ο Απόστολος και λέει: «Δεν θέλω να αγνοείτε, αδελφοί μου, όσα έχουν σχέση μ' εκείνους που έχουν κοιμηθεί, για να μη λυπάσθε, όπως οι άλλοι που δεν έχουν ελπίδα». Γιατί δεν είναι τα ίδια τα γεγονότα που μας κάνουν να λυπόμαστε, αλλά η προαίρεσή μας. Δεν είναι ο θάνατος του ανθρώπου που έφυγε, αλλά η αδυναμία αυτών που είναι στη ζωή και θρηνούν.

Τον πιστό λοιπόν άνθρωπο, κανένα από τα γεγονότα αυτής της ζωής δεν μπορεί να τον λυπήσει υπερβολικά. Αντίθετα, ο χριστιανός διαφέρει από τον άπιστο και σ' αυτή ακόμη τη ζωή. Γιατί ο χριστιανός, στηριγμένος στην ελπίδα των μελλόντων, απολαμβάνει από τώρα τους καρπούς της πίστης του στον Χριστό, που είναι η απέραντη χαρά και η διαρκής ευφροσύνη. Γι' αυτό και ο απόστολος Παύλος λέει: «Να χαίρεστε με τη χαρά του Κυρίου, πάντοτε» (Φιλιπ. 4, 4). Ωστε λοιπόν, δεν είναι λίγη η αμοιβή που έχουμε δεχθεί και πριν από την ανάσταση. Εχουμε λάβει τη δωρεά, ώστε να μη μας καταβάλλει κανένα κακό απ' όσα μας συμβαίνουν, αλλά η ελπίδα των μελλόντων αγαθών, να γεμίζει την ψυχή μας παρηγοριά.

Οπως εμείς κερδίζουμε και σ' αυτή τη ζωή και στην άλλη, έτσι και οι άπιστοι ζημιώνονται και τώρα, αλλά και μετά την έξοδό τους από αυτή τη ζωή. Και εδώ δηλαδή καταβάλλονται απ' όσα λυπηρά τους συμβαίνουν, αλλά και μετά το θάνατο θα τιμωρηθούν, εξαιτίας της απιστίας τους στην ανάσταση.

Θα πρέπει λοιπόν, να ευχαριστούμε τον Θεό, όχι μονάχα γιατί θα αναστηθούμε, αλλά και για την ίδια την ελπίδα της ανάστασης, η οποία παρηγορεί την πονεμένη ψυχή και την ενισχύει να προσδοκά την ανάσταση και τη συνάντηση μ' εκείνους που έχουν ήδη φύγει απ' αυτήν εδώ τη ζωή.

Αν πρέπει για κάποιους να πονάμε και να πενθούμε, αυτό πρέπει να γίνεται για εκείνους που ζουν στην αμαρτία και όχι για εκείνους που έφυγαν απ' αυτή τη ζωή.

Αυτό κάνει και ο απόστολος Παύλος, όταν γράφει στους Κορινθίους και λέει: «Μήπως, όταν έλθω εκεί, με ταπεινώσει ο Θεός και πενθήσω πολλούς» (Β' Κορ. 12, 21). Δεν είπε, θα πενθήσω αυτούς που έφυγαν από τη ζωή, αλλά αυτούς που αμάρτησαν και δεν έχουν μετανοήσει για ό,τι έχουν κάνει.

Αυτούς πρέπει να κλαίμε. Ετσι συμβουλεύει και ο σοφός Σολομώντας και λέει: «Κλάψε τον νεκρό που έχασε το φως του ήλιου. Κλάψε όμως και τον ανόητο, γιατί έχασε τη σύνεση» (Εκκλησ. 22, 10). Κλάψε λίγο για εκείνον που έφυγε. Γιατί εκείνος έχει πλέον αναπαυθεί. Του ασύνετου όμως ανθρώπου η ζωή, είναι χειρότερη από το θάνατο. Και αν, αυτός που έχει χάσει τη σύνεση είναι άξιος θρήνων, τί θά 'πρεπε να κάνει κανείς για εκείνον που έχει στερηθεί κάθε αρετή και έχει εκπέσει από την ελπίδα στον Θεό;

Αυτούς εμείς πρέπει να πενθούμε. Γιατί αυτό το πένθος έχει αξία. Αυτούς πολλές φορές, με το να τους κλαίμε σαν χαμένους, τους διορθώνουμε. Το να θρηνούμε όμως γι' αυτούς που έχουν φύγει από αυτή τη ζωή, είναι εντελώς ανόητο και βλαβερό.

Ας μην αντιστρέφουμε λοιπόν τα πράγματα, αλλά ας κλαίμε μονάχα για την αμαρτία. Ολα τ' άλλα, είτε είναι φτώχεια, είτε αρρώστια, είτε πρόωρος θάνατος, είτε κάποια προσβολή ή συκοφαντία που μας έγινε, είτε ο,τιδήποτε άλλο κακό, από αυτά που μας συμβαίνουν σ' αυτή τη ζωή, να τα υπομένουμε με γενναιότητα. Γιατί, αυτές οι συμφορές, αν τις αξιοποιήσουμε, γίνονται αφορμή για περισσότερα στεφάνια.

4. Θα μπορούσες ίσως να ρωτήσεις: Πώς μπορεί να είναι κανείς άνθρωπος και να μην πονάει; Εγώ όμως θα σου απαντήσω το αντίθετο. Πώς μπορεί να είναι κανείς άνθρωπος και να πονάει, τη στιγμή που έχει τιμηθεί από τον Θεό με το νου και τη λογική, και παράλληλα, με την ελπίδα των μελλόντων αγαθών;

Ισως να με ξαναρωτήσεις. Υπάρχει κανείς που δεν έχει κυριευθεί από αυτό το πάθος; Σου απαντώ: Υπάρχουν και μάλιστα πολλοί. Υπάρχουν παντού στον κόσμο, και ανάμεσα σ' όσους βρισκόμαστε τώρα στη ζωή, αλλά και μεταξύ των προγόνων μας. Ακουσε, για παράδειγμα, τι είπε ο Ιώβ, όταν έφυγαν απ' αυτή τη ζωή όλα τα παιδιά του: «Ο Κύριος μου τα έδωσε, ο Κύριος και τα πήρε. Οπως θεώρησε ο Κύριος καλό, έτσι και έγινε. Ας είναι το Όνομα του Κυρίου ευλογημένο» (Ιώβ 1, 21).

Είναι βέβαια, αξιοθαύμαστα αυτά και μόνο που τα ακούει κανείς. Αν όμως σταθείς με προσοχή και τα μελετήσεις, τότε θα δεις καθαρότερα το θαύμα. Αναλογίσου ότι δεν του πήρε τα μισά παιδιά και του άφησε τα υπόλοιπα, ούτε του πήρε τα περισσότερα και του άφησε τα λιγότερα. Τρύγησε ο διάβολος όλο τον καρπό, αλλά δεν ξέκανε το δέντρο. Εριξε πάνω του όλη τη φουρτουνιασμένη θάλασσα, αλλά το σκάφος δεν το καταπόντισε. Εβαλε όλη τη δύναμή του, αλλά δεν γκρέμισε τον πύργο. Έμεινε όρθιος ο Ιώβ, αν και δεχόταν από παντού χτυπήματα. Εμεινε ασάλευτος, αν και χιλιάδες βέλη έπεφταν καταπάνω του. Χτυπήθηκε από παντού, μα εκείνος δεν πληγώθηκε. Τα βέλη ρίχνονταν βροχή, αλλά αυτόν καθόλου δεν τον εύρισκαν.

Αναλογίσου, πόσο βαρύ πράγμα είναι να δει κανείς να φεύγουν από τη ζωή όλα τα παιδιά του μαζί! Τί να πρωτοαντιμετώπιζε ο Ιώβ; Το ότι έφυγαν τα παιδιά του ή το ότι αρπάχθηκαν όλα μαζί, σε μια ημέρα; Τί να πρωτοαντέξει ένας πατέρας; Το ότι ήταν όλα τα παιδιά στο άνθος της ηλικίας τους ή το ότι όλα ήταν καλόγνωμα και ενάρετα; Πώς να ερμηνεύσει τον τρόπο με τον οποίο έφυγαν αυτά από τη ζωή; Πώς να κατασιγάσει τη φλογερή αγάπη που έτρεφε για το καθένα; Πώς να φιμώσει τη φιλόστοργη, πατρική καρδιά του, αυτή που ήταν και η μεγαλύτερη πληγή του; Γιατί, αν χάσει ένας γονιός τα αμαρτωλά και κακότροπα παιδιά του, ασφαλώς πληγώνεται και πονάει, αλλά όχι υπέρμετρα. Γιατί η κακία των παιδιών μειώνει την ένταση της οδύνης του πατέρα. Οταν όμως τα παιδιά είναι φιλόστοργα και ενάρετα, το τραύμα του γονιού γίνεται βαθύτερο, η μνήμη τους μένει αξέχαστη, η συμφορά του απαράκλητη. Τότε, το δηλητηριασμένο κεντρί γίνεται διπλό. Από τη μια μεριά πονάει ο πατέρας, εξαιτίας της φυσικής φιλοτεκνίας και από την άλλη, θρηνεί για την αρετή και τη σωφροσύνη των παιδιών του.

Ο Ιώβ, σαν καλός πατέρας, φρόντιζε να προσφέρει κάθε πρωί θυσίες για τα παιδιά του. Γιατί φοβόταν και ανησυχούσε για τις ενδεχόμενες, κρυφές αμαρτίες τους. Τίποτα δεν αγαπούσε ο Ιώβ περισσότερο από τα παιδιά του. Αυτό σαφώς είναι δείγμα, όχι μονάχα της αρετής των παιδιών, αλλά και της φιλοστοργίας του πατέρα. Γι’ αυτό λοιπόν, αφού και αυτός ήταν τόσο φιλόστοργος και αγαπούσε και ως πατέρας τα παιδιά του, αλλά και τα φρόντιζε λόγω της αρετής τους, η φωτιά και ο καημός της έλλειψής τους ήταν τριπλός.

Αν τα παιδιά έφευγαν σε διαφορετικό χρόνο το καθένα, πάλι κάπως θα εύρισκε ο Ιώβ παρηγοριά. Γιατί αυτά πού θά 'μεναν πίσω, θα ανακούφιζαν τη λύπη και τη στέρηση εκείνων που έφυγαν. Οταν όμως φεύγουν όλα μαζί, πού να γυρίσει και ποιόν να δει ο πολύτεκνος Ιώβ, εκείνος που σε μια στιγμή έγινε άτεκνος;

Μαζί με τις άλλες συμφορές όμως, έπεσε και αυτή. Αρπάχτηκαν σε μια στιγμή κι έφυγαν όλα τα παιδιά μαζί. Όταν φεύγει κανείς σε διάστημα λίγων ημερών, όλοι οι συγγενείς και οι φίλοι θρηνούν απαρηγόρητα την έλλειψή του. Πόσο περισσότερο όμως θα πόνεσε ο Ιώβ, ο οποίος τα έχασε όλα μαζί, όχι σε λίγες μέρες, αλλά σε μια στιγμή; Για τα γεγονότα που κανείς έχει χρόνο να τα σκεφθεί και να τα αντιμετωπίσει με το λογικό του, έχει τη δυνατότητα, όσο δύσκολα κι αν αυτά είναι, να προετοιμάσει τον εαυτό του ψυχικά και να τα σηκώσει πιο εύκολα. Κάτι όμως που από μόνο του είναι τόσο βαρύ, φανταστείτε πόσο πιο ασήκωτο γίνεται, όταν σ' αυτό το βάρος προστεθεί και το ξαφνικό και το απροσδόκητο. Εκείνο πια γίνεται αφόρητο και ξεπερνά κάθε όριο της ανθρώπινης λογικής.

Θα προσθέσω ακόμα και κάτι βαρύτερο. Ολα τα παιδιά του Ιώβ ήταν νέα, πάνω στο άνθος της ηλικίας τους. Γνωρίζετε, ασφαλώς, τι βάρος και τι συμφορά είναι ο πρόωρος θάνατος και πόσο διαφορετικό κάνει το πένθος. Και για τα παιδιά του Ιώβ, ο θάνατος δεν ήταν μόνο πρόωρος, αλλά και βίαιος, κάτι που είναι σίγουρα βαρύτερο. Γιατί αυτά δεν έφυγαν από το κρεβάτι που κοίτονταν άρρωστα, αλλά καταπλακώθηκαν από το σπίτι που γκρεμίστηκε.

Για σκέψου λοιπόν, σε τι κατάσταση βρισκόταν εκείνος ο πατέρας, την ώρα που έσκαβε στα χαλάσματα και τραβούσε ένα μέλος κάποιου παιδιού του! Για αναλογίσου τον, να ανασύρει ένα χέρι που ακόμα κρατούσε το μπουκάλι ή ένα άλλο, που ήταν απλωμένο προς το πιάτο. Για φαντάσου εκείνον τον πατέρα, που έβλεπε λιωμένα τα σώματα των παιδιών του, που ατένιζε σπασμένο το κεφάλι ή τη μύτη, βγαλμένα τα μάτια, χυμένα τα μυαλά και γενικά, τα πάντα τόσο κακοποιημένα, ώστε να μην είναι σε θέση να τα αναγνωρίσει απ' τη μορφή τους, ακόμα κι αυτός ο ίδιος ο πατέρας τους!

Συγκλονιστήκατε, καθώς τ' ακούτε όλα αυτά και γέμισαν τα μάτια σας δάκρυα; Σκεφθείτε λοιπόν, τι άνθρωπος ήταν εκείνος ο πατέρας, που άντεχε να τα βλέπει όλα αυτά! Αν εμείς, μετά από τόσους αιώνες, δεν αντέχουμε ούτε να τ' ακούμε όλα αυτά, παρόλο που δεν έχουν καμιά σχέση με εμάς και τη ζωή μας, τι διαμάντι ήταν εκείνος ο άνθρωπος! Πώς μπορούσε να τα βλέπει και να τα ζει όλα αυτά; Και πώς αντιμετώπισε με τόση πίστη και σύνεση όχι τις ξένες, αλλά τις δικές του συμφορές;

Ο Ιώβ όμως ούτε απελπίστηκε, ούτε είπε: Τί άραγε να σημαίνουν όλα αυτά; Αυτή είναι η αμοιβή μου για την καλοσύνη μου; Γι' αυτό εγώ είχα συνεχώς ανοιχτό το σπίτι μου στους ξένους, για να δω αυτό το σπίτι να γίνεται ο τάφος των παιδιών μου; Γι' αυτό εγώ τους δίδαξα την αρετή και το σωστό τρόπο ζωής, για να χαθούν τώρα με τέτοιο θάνατο;

Τίποτε όμως απ' όλα αυτά δεν είπε ο Ιώβ. Τίποτε απ' όλα αυτά δεν σκέφθηκε. Τα υπέμεινε όλα με γενναιότητα, αν και όλα τά 'χασε, μετά από τόση αρετή και τέτοια φροντίδα. Εμοιαζε ο Ιώβ σαν εκείνο τον μεταλλουργό που λιώνει χρυσό και φτιάχνει ανδριάντες. Ετσι αυτός παιδαγωγούσε κι έπλαθε τις ψυχές των παιδιών του, στολίζοντάς τες με μύριες καλοσύνες κι αρετές.

Εμοιαζε ακόμα ο Ιώβ με τον φιλόπονο εκείνον γεωργό, ο οποίος ποτίζει τα φυτώρια με τους φοίνικες και τα ελιόδεντρα, τα περιποιείται και τα περιβάλλει με φράχτες. Ετσι έκανε κι αυτός. Φρόντιζε του κάθε παιδιού του την ψυχή, σαν να 'ταν ελιά καρποφόρα, ώστε με την περιποίηση να της αυξήσει την καρποφορία της αρετής.

Είδε όμως ο Ιώβ, σε μια στιγμή, όλα τα φυτά του ξεριζωμένα από την επίθεση του εχθρού και πεταμένα κάτω στο χώμα. Υπέμεινε όμως τον τραγικό ξεριζωμό τους, χωρίς να ξεστομίσει κάτι βλάσφημο ενάντια στο Θεό. Αντίθετα, Τον ευχαριστούσε και Τον δοξολογούσε, δίνοντας έτσι θανάσιμο πλήγμα στον Πονηρό.

5. Μπορεί ίσως κάποιος να πει: Ναι, αλλά ο Ιώβ είχε πολλά παιδιά, ενώ ο άλλος έχει χάσει το μονάκριβό του. Συμφωνώ μ' αυτό. Πρέπει όμως να ξέρεις ότι του Ιώβ το πένθος είναι πολύ βαρύτερο. Γιατί, ποιό ήταν, αλήθεια, το όφελος από την πολυτεκνία του; Δέχτηκε πολλαπλές συμφορές. Χτυπήθηκε τόσες φορές, όσα ήταν και τα παιδιά του. Γι' αυτό ακριβώς ήταν μεγαλύτερη η συμφορά και πικρότερη η οδύνη του.

Θέλεις όμως να σου μιλήσω και για κάποιον άλλο που είχε κι αυτός ένα μονάκριβο παιδί κι επέδειξε την ίδια, για να μην πω και μεγαλύτερη ανδρεία, από εκείνη του Ιώβ; Αναλογίσου τον πατριάρχη Αβραάμ, ο οποίος δεν είδε τον Ισαάκ πεθαμένο, αλλά του συνέβη κάτι χειρότερο και πιο οδυνηρό. Πήρε εντολή από τον Θεό να σφάξει ο ίδιος το παιδί του! Κι ο Αβραάμ δεν αντιλόγισε, δεν οργίστηκε κατά του Θεού και ούτε πάλι Του είπε κάτι σαν κι αυτό: Γι' αυτό λοιπόν επέτρεψες, Θεέ μου, να γίνω πατέρας; Για να με κάνεις τώρα παιδοκτόνο; Καλύτερα θα ήταν να μη μου τον είχες καθόλου χαρίσει απ' την αρχή τον Ισαάκ, παρά τώρα που μου τον έδωσες, να μου τον πάρεις, και μάλιστα, με τέτοιο τρόπο. Θέλεις τώρα να τον πάρεις; Ας είναι. Γιατί όμως με βάζεις να τον σκοτώσω εγώ και να μολύνω το χέρι μου με το αίμα του παιδιού μου; Εσύ δεν ήσουν Εκείνος που μου είχες υποσχεθεί ότι από τους απογόνους αυτού του παιδιού θα γέμιζες την οικουμένη από την γενιά μου; Πώς λοιπόν τώρα θα δώσεις τους καρπούς, αφού έδωσες εντολή να καταστραφεί η ρίζα; Πώς πάλι μου υπόσχεσαι απογόνους, αφού τώρα προστάζεις να σφάξω με τα χέρια μου το παιδί μου; Πότε άλλοτε έγινε και πότε ακούστηκε κάτι παρόμοιο στον κόσμο; Μήπως δεν έχω καταλάβει καλά τούτη την προσταγή ή μήπως έχω χάσει πια τα λογικά μου;

Δεν είπε όμως τίποτα τέτοιο ο Αβραάμ, ούτε καν που πέρασε κάτι τέτοιο απ' το μυαλό του. Δεν αντιμίλησε σ' Εκείνον που έδινε την εντολή, ούτε πάλι Του ζήτησε γι' αυτήν ευθύνες. Αντίθετα, μόλις πήρε το πρόσταγμα που έλεγε «πάρε το παιδί σου το αγαπημένο, αυτό που τόσο αγάπησε η ψυχή σου, τον Ισαάκ, κι ανέβασέ το πάνω στο βουνό που θα σου πω» (Γεν. 22, 2), με τόσο μεγάλη προθυμία εκπλήρωσε την εντολή, ώστε έφθασε στο σημείο να κάνει περισσότερα απ' όσα η Θεία εντολή του ζητούσε. Γιατί, ούτε στη γυναίκα του είπε τίποτα ο Αβραάμ, ούτε στους υπηρέτες που είχε μαζί του, αυτούς μάλιστα τους ξεγέλασε και τους άφησε πίσω. Πήρε μονάχα εκείνον που προοριζόταν για τη θυσία, κι ανέβηκε στο βουνό. Ετσι εφάρμοσε με όλη την καρδιά του ο Αβραάμ την εντολή του Θεού.

Αναλογίσου λοιπόν, τι αξιοθαύμαστο που ήταν να μιλάει μονάχος του με το παιδί! Και μάλιστα, όντας μέσα του τόσο πληγωμένος και πονεμένος! Η πικραμένη στοργή του, εκείνη τη στιγμή, θα αναζητούσε ασφαλώς τρόπο για περισσότερο έντονη έκφραση. Κι αυτό, όχι για λίγο, για μια-δυο στιγμές, αλλά για πολλές, συνεχείς ημέρες.

Πράγματι, αν ο Αβραάμ εκτελούσε αμέσως την εντολή του Θεού, θα ήταν βέβαια πολύ θαυμαστό πράγμα. Το πιο αξιοθαύμαστο όμως δεν ήταν αυτό, αλλά τούτο που θα σας πω στη συνέχεια: Βασάνιζε και γύμναζε την ψυχή του για πολλές ημέρες ο Αβραάμ, χωρίς να του συμβεί κάτι, που καθένας θά 'νιωθε, απέναντι στο μελλοθάνατο παιδί του. Γι’ αυτό ακριβώς και ο Θεός σήκωσε τον πήχυ του αθλήματος, για να απολαύσεις και συ τώρα, άνθρωπε, το άθλημα του μεγάλου αυτού ανθρώπου.

Ηταν, στ' αλήθεια, αθλητής ο Αβραάμ. Γιατί δεν πάλεψε με άνθρωπο, αλλά με την ίδια, την τυραννική εξουσία της φύσης. Ποιά λόγια θα μπορούσαν, πραγματικά, να παραστήσουν την ανδρεία του; Ανέβασε στο βωμό το παιδί, το έδεσε χειροπόδαρα, το έβαλε πάνω στα στοιβαγμένα ξύλα και άρπαξε το μαχαίρι, έτοιμος για να δώσει σε μία στιγμή το χτύπημα.

Πώς να το πω; Δεν ξέρω με ποιόν τρόπο να το ιστορήσω. Μονάχα εκείνος που τα έκανε όλα αυτά, μονάχα αυτός γνωρίζει τα καθέκαστα. Γιατί, ποτέ και κανένας λόγος, δεν θα μπορέσει να παραστήσει πως έγινε και δεν ξεράθηκε το χέρι του. Πως δεν παρέλυσαν τα νεύρα του. Πως δεν συγκλονίστηκε από το άκακο βλέμμα του χιλιοαγαπημένου μοναχογιού του.

Θα άξιζε όμως εδώ να θαυμάσουμε και τον Ισαάκ. Γιατί κι εκείνος, όπως κι ο πατέρας του, ο Αβραάμ, υπάκουσε στον Θεό. Οπως ο Αβραάμ, όταν πήρε από τον Θεό την εντολή, δεν ζήτησε το λόγο, δεν ρώτησε την αιτία που έκανε τον Θεό να δώσει ένα τέτοιο πρόσταγμα, έτσι έκανε και ο Ισαάκ. Οταν τον έδεσε ο πατέρας του και τον ανέβασε στο βωμό, δεν είπε: Γιατί το κάνεις αυτό, πατέρα μου; Αντίθετα, έσκυψε υποτακτικά τον αυχένα στο χέρι το πατρικό.

Ετσι μπορούσε κανείς να δει τον πατέρα συγχρόνως και ιερέα. Και να προσφέρεται παράλληλα αναίμακτη θυσία, ως ολοκαύτωμα, αλλά χωρίς φωτιά. Θυσία που προτύπωνε, με εκείνο που γινόταν πάνω στο βωμό, το θάνατο και την ανάσταση των νεκρών. Γιατί ο Αβραάμ και έσφαξε, αλλά συγχρόνως, δεν έσφαξε το παιδί του. Δεν το έσφαξε με το χέρι, αλλά με την προθυμία που έδειξε στην εκτέλεση της εντολής του Θεού. Και ο Θεός βέβαια γι' αυτό του έδωσε μια τέτοια εντολή, όχι γιατί ήταν θέλημά Του να χυθεί αίμα, αλλά επειδή ήθελε να δείξει σε σένα, άνθρωπέ μου, τη διάθεση του πατριάρχη. Επειδή ήθελε να κάνει γνωστό σ' ολόκληρη την οικουμένη εκείνον τον γενναίο άνθρωπο.

Ετσι διδάσκει κι εμάς, τους μεταγενέστερους, ότι πρέπει καθένας μας να προτιμάει να εκτελεί τις εντολές του Θεού, περισσότερο και από αυτά τα ίδια τα παιδιά του· περισσότερο και από τη φύση και από όλα τα υπάρχοντά του, αλλά και από αυτή ακόμα τη ζωή του.

Κατέβηκε έτσι ο Αβραάμ από το βουνό, έχοντας ζωντανό τον μάρτυρα γιο του Ισαάκ.

Λέγε μου τώρα, πού θα βρούμε εμείς έλεος! Τί απολογία θα δώσουμε εμείς στον Θεό που, ενώ έχουμε δει εκείνον τον γενναίο Αβραάμ να υπακούει τόσο πρόθυμα στον Θεό και να Του τα δίνει όλα για όλα, δυσφορούμε και αντιδρούμε για ό,τι μας βρίσκει στη ζωή;

Μη μου μιλήσεις για πένθος ή για βαριά συμφορά. Τούτο μόνο να προσέξεις καλά, ότι δηλαδή όλο αυτό το βαρύ χτύπημα το ξεπέρασε ο Αβραάμ. Ήταν αρκετή, και μόνο η εντολή του Θεού, να τον φέρει σε πολύ δύσκολη θέση και να κλονίσει την πίστη του σ' Αυτόν. Γιατί ποιός άλλος στ' αλήθεια θα εξακολουθούσε, μετά από μια τέτοια εντολή, να πιστεύει ότι δεν τον είχε ξεγελάσει ο Θεός, μ' όσα του είχε υποσχεθεί, με το πλήθος δηλαδή των απογόνων που θ' αποκτούσε; Ο Αβραάμ όμως καθόλου δεν σκέφθηκε κάτι τέτοιο για τον Θεό.

Ο Ιώβ, επίσης, επέδειξε την ίδια πίστη κατά την ώρα της συμφοράς του. Και γι' αυτό εδώ, κυρίως, πρέπει κανείς να τον θαυμάζει: Μετά από τόση αρετή, μετά από τόσες φιλανθρωπίες και ελεημοσύνες και χωρίς, τόσο η δική του συνείδηση, όσο και των παιδιών του, να βαρύνεται για κάτι πονηρό, όταν είδε την παράδοξη, απροσδόκητη και υπέρμετρη συμφορά -συμφορά που ποτέ και σε κανέναν από τους μεγαλύτερους κακούργους δεν είχε συμβεί- δεν αντέδρασε, όπως θα αντιδρούσε καθένας από μας. Δεν θεώρησε ότι άσκοπα και ανώφελα ζούσε ενάρετη ζωή, ούτε είπε πως ήταν λάθος και πως ήταν ανυπόστατα όλα εκείνα που πριν πίστευε.

Γι' αυτά λοιπόν πρέπει και τους δυο αυτούς να τους θαυμάζουμε, να τους ζηλεύουμε και να μιμούμαστε την αρετή τους.

Και ας μη μου πει κανείς ότι αυτοί οι δυο ήταν κάτι το εξαιρετικό· πως ήταν και οι δυο τους μεγάλοι και αξιοθαύμαστοι. Γιατί κι εγώ θα του απαντήσω: Από μας τώρα, που ζούμε στην εποχή της Καινής Διαθήκης, πρέπει να περιμένει κανείς μεγαλύτερη πίστη, παρά από εκείνους που έζησαν παλιότερα, στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης. Γιατί ο Χριστός μας είπε: «Αν δεν ξεπεράσετε στη δικαιοσύνη τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους, δεν θα εισέλθετε στη Βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. 5, 20).

Ας σωφρονιστούμε λοιπόν κι ας έλθουμε στα συγκαλά μας. Ας αναλογιστούμε όλα, όσα έχουν ειπωθεί μέχρι τώρα για την ανάσταση των νεκρών και όλα, όσα έχουν σχέση, με αυτούς τους αγίους ανθρώπους. Ας τα υπενθυμίζουμε όλα αυτά συνεχώς στις ψυχές μας. Ας τα διατηρούμε μέσα μας, όχι μονάχα κατά τον καιρό του πένθους, αλλά και όταν δεν μας βαραίνει κάποιος ιδιαίτερος ψυχικός πόνος ή πειρασμός.

Αυτός ακριβώς ήταν κι ο λόγος που έκανε κι εμένα σήμερα να σας μιλήσω γι' αυτό το θέμα —παρόλο που δεν βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή σε κατάσταση ολιγοψυχίας— ώστε, αν κάποτε σας βρει μια τέτοια συμφορά, να τα ξαναφέρετε αυτά στο νου σας, για να αντλείτε από αυτά πολλή παρηγοριά. Και οι στρατιώτες, όταν υπάρχει ειρήνη, ασχολούνται και μελετούν τα σχετικά με τον πόλεμο θέματα· ώστε, όταν έρθει η ώρα της μάχης και όταν η περίσταση το απαιτήσει, να δείξουν επί τόπου τις γνώσεις και την εμπειρία τους. Κι έτσι να προχωρήσουν στην εφαρμογή όλων αυτών που έμαθαν τον καιρό της ειρήνης.

Κι εμείς λοιπόν, ας προετοιμάσουμε για τον εαυτό μας, ενόσω ακόμα βρισκόμαστε σε καιρό ειρήνης, όπλα και φάρμακα κατάλληλα για την ώρα της πνευματικής αναμέτρησης. Ετσι, αν κηρυχθεί κάποτε εναντίον μας ο πόλεμος των παθών ή η μάχη του πένθους και της οδύνης ή ο,τιδήποτε άλλο παρόμοιο, να είμαστε εξοπλισμένοι κι ολόγυρα καλά περιφραγμένοι, για να αντιμετωπίσουμε, με εμπειρία και επιτυχία, όλες τις προσβολές του Πονηρού.


Ας περιτειχίσουμε ολόγυρα τον εαυτό μας με ορθούς λογισμούς. Ας αποκτήσουμε σαν όπλο ισχυρό, τη γνώση του Θείου θελήματος. Ας αξιοποιήσουμε τα παραδείγματα των γενναίων ανδρών, τους βίους των πνευματικών Πατέρων και Διδασκάλων μας και ό,τι άλλο ανάλογο.

Γιατί έτσι θα μπορέσουμε να διανύσουμε και αυτή εδώ τη ζωή χαρούμενα, αλλά και θα αξιωθούμε να εισέλθουμε στη Βασιλεία των ουρανών, με τη Χάρη του Χριστού, στον Οποίο ανήκει η δόξα και η δύναμη, καθώς και στον Πατέρα και στο Άγιο Πνεύμα, στους αιώνες, των αιώνων. Αμήν.


(*) Ρ.G. 48, 1018-1026

(Από το βιβλίο «Προσδοκώ Ανάσταση Νεκρών. Η ανάσταση των νεκρών κατά τους Πατέρες», Σειρά Ψηφίδες Φωτόμορφες 5, Εκδόσεις «Ετοιμασία», Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Καρέα, 2007)
ΠΗΓΗ

*** * ***


H Θεολογία των μνημοσύνων...

Όλοι σχεδόν έχουμε πάει σε μνημόσυνο συγγενικού ή προσφιλούς μας προσώπου. Πόσοι όμως γνωρίζουν ποιος είναι ο πραγματικός σκοπός του;

Οι περισσότεροι τελούν τα μνημόσυνα των κεκοιμημένων καθαρά από λόγους παράδοσης. Τα μνημόσυνα είναι άρρηκτα δεμένα με τη Θεολογία της Ορθοδοξίας για τη ζωή μετά το θάνατο.

Στην Ορθόδοξη Παράδοση έχουμε τέσσερα μνημόσυνα. Το τριήμερο, το εννιαήμερο, το σαρανταήμερο και το ετήσιο μνημόσυνο. Όλα δημιουργήθηκαν για να βοηθήσουν στο ταξίδι της ψυχής από τη γη στον ουρανό.

Ποιό είναι όμως αυτό το ταξίδι; Αρχίζει λίγο πριν πεθάνει ο άνθρωπος όταν βλέπει άτομα που γνωρίζει, αλλά έχουν φύγει από τον κόσμο αυτό, γύρω του. Αυτό γίνεται κατά Θεία Οικονομία για να καταλάβει ο ψυχοραγών ότι έφτασε η ώρα που θα συναντήσει τον Δημιουργό του Κόσμου.

Όταν τελικά ο άνθρωπος πεθαίνει χωρίζεται η ψυχή από το σώμα. « Οίμοι, οίον αγώνα έχει η ψυχή χωριζομένη εκ του σώματος » λέει ένα ιδιόμελο της Νεκρώσιμης Ακολουθίας για να δείξει ότι ο πραγματικός αγώνας τώρα αρχίζει για την ψυχή.

Εκείνη τη στιγμή τη ψυχή παραλαμβάνει ο Φύλακας Αγγελός της. Όταν χωρίζεται από το σώμα και καταλάβει ότι φεύγει από τα άτομα που αγαπά πλημμυρίζει από θλίψη.

Τις δυο πρώτες ημέρες η ψυχή μαζί με τους αγγέλους γυρίζει στους τόπους όπου έζησε και ειδικά εκεί όπου έπραξε καλά έργα. Εκείνη θα μας βλέπει, θα μας μιλάει αλλά εμείς ούτε θα μπορούμε να τη δούμε, ούτε να της μιλήσουμε.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός περιγράφει στη Νεκρώσιμη Ακολουθία έξοχα την κατάσταση της ψυχής εκείνη την ώρα « Πρός τους ανθρώπους τα χέρια απλώνει, και κανείς δεν τη βοηθά. ».

Την τρίτη ημέρα από το θάνατο η ψυχή αρχίζει τη πορεία προς τον ουρανό για να κριθεί από το Θεό. Την ημέρα αυτή οι συγγενείς τελούν το τριήμερο μνημόσυνο για δύο λόγους.

Πρώτος λόγος είναι, επειδή όπως αναφέραμε νοιώθει η ψυχή λύπη που αφήνει τα εγκόσμια, αυτή τη μέρα οι άγγελοι την ανακουφίζουν από αυτήν. Δεύτερος λόγος και σημαντικότερος είναι ότι η ψυχή στην πορεία της προς τις ουράνιες μονές θα συναντήσει τα φοβερά τελώνια.

Τα τελώνια είναι « εξειδικευμένοι » δαίμονες θα τους ονομάζαμε που έχουν ως στόχο τους να εμποδίσουν την ψυχή να φτάσει στον ουρανό. Οι τρόποι με τους οποίους θα σταθούν εμπόδιο στην ψυχή είναι να την κατηγορούν για τις αμαρτίες που έπραξε, παρόλο που αυτά την είχαν παρασύρει.

Οι άγγελοι όμως θα τους απαντούν με τις καλές πράξεις αυτού του ανθρώπου και έτσι θα περνούν ένα ένα τα τελώνια και θα ανεβαίνουν προς τον ουρανό. Αν όμως, λόγω της έλλειψης καλών πράξεων της ψυχής, οι άγγελοι δεν μπορούν να τους απαντήσουν τότε εκείνα θα πέρνουν την ψυχή στην Κόλαση.

Δύσκολη και φοβερή η τρίτη ημέρα για την ψυχή και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε εμείς είναι να προσευχόμαστε να τη βοηθήσει ο Θεός στην πορεία αυτή.

Το πόσο τρομερή είναι αυτή η άνοδος και η συνάντηση με τα τελώνια φαίνεται από το γεγονός ότι η ίδια η Παναγία όταν πληροφορήθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ τον επικείμενο θάνατο Της, προσευχήθηκε στο Υιό και Θεό Της να Την βοηθήσει να αντιμετωπίσει τους δαίμονες.

Απαντώντας στη προσευχή Της ήρθε ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός παρέλαβε την ψυχή Της και την οδήγησε στον ουρανό.

Περνώντας επιτυχώς από τα τελώνια η ψυχή συνοδευόμενη πάντα από τους αγγέλους φτάνει στον ουρανό που μέχρι την ένατη ημέρα θα περιηγηθεί στον Παράδεισο.

Μετά από αυτή και μέχρι την τεσσαρακοστή ημέρα από το θάνατο θα περιηγηθεί στην Κόλαση μη ξέροντας ακόμη που θα κριθεί να μείνει. Οι συγγενείς τελούν το εννιαήμερο μνημόσυνο για να ζητήσουν από το Θεό να βοηθήσει την ψυχή τώρα που ξεκινάει την περιήγηση της στη Κόλαση.

Την τεσσαρακοστή ημέρα η ψυχή θα κριθεί από το Θεό που θα παραμείνει. Το σαρανταήμερο μνημόσυνο έχει σκοπό να παρακαλέσουν οι συγγενείς και οι φίλοι του αποθανόντος το Θεό να κρίνει την ψυχή να μείνει στον Παράδεισο.

Θα πρέπει σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε τι μας διδάσκει η Θεολογία για το τι ακριβώς συμβαίνει στη ψυχή μέχρι την Τελική Κρίση. Την τεσσαρακοστή ημέρα γίνεται η Μερική Κρίση της ψυχής.

Ονομάζεται Μερική διότι η Τελική θα έρθει με την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας. Μετά από τη ΜερικήΚρίση η ψυχή προγεύεται, θα λέγαμε, είτε τον Παράδεισο είτε την Κόλαση ανάλογα που θα κριθεί. Μέσα στον Παράδεισο βρίσκεται μόνο ο Χριστός και ο Ληστής που σταυρώθηκε εκ δεξιών του Κυρίου.

Εμείς που μένουμε πίσω τί μπορούμε να κάνουμε για εκείνους που έφυγαν; Όπως είδαμε τα μνημόσυνα που έχει θεσπίσει η Εκκλησία μας έχουν ως σκοπό να βοηθήσουν τη ψυχή στο ταξίδι της. Άρα το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσευχόμαστε για εκείνη να της χαρίζει το έλεός Του ο Θεός.

Στο τελευταίο τροπάριο που ακούμε στη Νεκρώσιμη Ακολουθία τονίζει τι πρέπει να κάνουμε ακριβώς : « Αλλ’ αιτώ πάντας και δυσωπώ, αδιαλείπτως υπέρ εμού προσεύξασθαι Χριστώ τώ Θεώ, ίνα μή καταταγώ δια τάς αμαρτίας μου, είς τόν τόπον της βασάνου, αλλ’ ίνα με κατατάξη όπου το φώς της ζωής. »
ΠΗΓΗ

*** * ***

Το τελετουργικό του πένθους και η σημασία του στη ψυχολογία..

Μία κατάσταση, κάτι που επικρατεί στον χώρο της Εκκλησίας εδώ και αρκετούς αιώνες όπως είναι η εθιμοτυπία και η σημασία για τα μνημόσυνα μπορεί και έχει άμεση σχέση με την ψυχολογική σημασία του πένθους που βιώνει στην παρούσα φάση εκείνος/οι που μένουν πίσω. Συμβολικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ποια η σημασία της τελετουργίας αυτών των εθιμοτυπικών παραδόσεων σε σχέση με τα στάδια πένθους που βιώνει κάποιος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι ένας μπούσουλας που τον βιώνουν όλοι, στην ίδια συχνότητα, στην ίδια ένταση. Είναι κάτι υποκειμενικό, κάτι που αφορά τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά πως βιώνει τα όσα ακολουθούν μετά τον θάνατο. Θα δοθεί μία πιο γενικευμένη σημασία αυτής την συσχέτισης η ψυχολογία του πένθους  με την τελετουργία των εθίμων και συγκεκριμένα τα μνημόσυνα.

Μνημόσυνα: η τελετουργία τους και η σημασία τους στην ψυχολογία των ανθρώπων
Ο θάνατος, ως φυσικό αποτέλεσμα και τελευταίος σταθμός της ζωής, ασκεί την επίδρασή του σε κάθε ανθρώπινο όν. Το πένθος είναι οι συναισθηματικές και σωματικές αντιδράσεις και επιπτώσεις που αισθάνονται οι άνθρωποι λόγω θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου. Παρά την παγκοσμιότητα, όμως, του φαινομένου, κάθε περιοχή ακολουθεί τα δικά της έθιμα και το δικό της τυπικό, για να συνοδεύσει τους ανθρώπους της στην τελευταία τους κατοικία.

Τα μνημόσυνα, όπως είναι γνωστό, είναι μια κοινωνική υποχρέωση, αλλά και χριστιανικό καθήκον. Η πανάρχαια αυτή συνήθεια της τελέσεως μνημόσυνου έχει τις ρίζες της από την Αγία Γραφή, την Ιερή παράδοση και τους Αποστολικούς κανόνες, και συμβολίζει τη σχέση και το δεσμό των ζωντανών με τους νεκρούς. Εκτός από τα τριήμερα και εννιάμερα, που γίνονται σε πολύ κλειστό κύκλο, έχουμε τα σαράντα, τα εξάμηνα, το ετήσιο και τα τρίχρονα. Βέβαια οι πολύ στενοί συγγενείς δεν παραλείπουν την επέτειο του θανάτου (Πηγή   thassos-island.gr). Το 40ήμερο μνημόσυνο θεωρείται σαν η τελευταία εκδήλωση των ζώντων προς τον νεκρό, πριν η ψυχή παύσει να περιπλανάται στη γη.  Πίστευαν ότι η ψυχή επί χρονικό διάστημα 40 ημερών παρέμενε στη γη και περνούσε απ’ όπου είχε περάσει ο αποθανών κατά το διάστημα της ζωής του στη γη.



Σε τι ωφελεί ένα μνημόσυνο;
Αυτή η τόσο δύσκολη συναισθηματικά διαδικασία έχει να κάνει και με την έκθεση του ατόμου προς τους γύρω του, η προετοιμασία εκείνης της ημέρας, κινητοποιεί τους ζώντες κάποιες ημέρες πριν για να είναι όλα τέλεια να εκτελεστεί η μνημόσυνος δέηση. Τις περισσότερες φορές το πένθος είναι πολύ βαρύ και δύσκολο και αυτού του είδους οι τελετουργίες τους ωθούν με κάποιον τρόπο να «ξεφύγουν» έστω για λίγο από το «μαύρο πένθος» στο οποίο μπορεί να έχουν μπει. Βέβαια για αρκετούς είναι μία διαδικασία τιμής προς τον νεκρό, ένας φόρος τιμής, ένας σεβασμός η προετοιμασία αυτής της τελετουργίας. Θεωρείται ότι τον τιμούν με όλη αυτή την τελετουργία, ίσως και γ’ αυτό πολλά χρόνια τώρα ακολουθείται πιστά η διαδικασία και η σειρά τέλεσης των μνημόσυνων. Τα τριήμερα γίνονται για να παρακαλέσουμε τον Πατέρα τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα να ελεήσει την ψυχή του κοιμηθέντος ,επειδή ο Θεός είναι Τρισυπόστατος. Τα εννιάμερα τα κάνουμε ,για να παρακαλέσουμε τα εννέα Ουράνια τάγματα των Αγγέλων για να δεηθούν προς τον Θεό, μαζί με μας , υπέρ της ψυχής του κοιμηθέντος. Τα ουράνια τάγματα είναι: τα Χερουβείμ, τα Σεραφείμ, οι Θρόνοι, οι Κυριότητες, οι Αρχές, οι Εξουσίες, οι Δυνάμεις, οι Άγγελοι και οι Αρχάγγελοι. Τα σαράντα τα κάνουμε ,διότι μετά από σαράντα ημέρες, η ψυχή θα φύγει από την γη για να πάει να λογοδοτήσει στον Θεό. (Πηγή   thassos-island.gr)

Το πως έχει αποβιώσει ο νεκρός (είτε από κάποια ασθένεια, είτε απρόσμενα, είτε από αυτοκτονία), για εκείνους που μένουν πίσω και ιδίως για τους πιο δικούς του ανθρώπους, το πένθος είναι βαρύ, δύσκολο και πολύ χρονοβόρο. Ο καθείς σύμφωνα με την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του, θα εκδηλώσει και το πένθος του. Είτε αυτό είναι εμφανές στους άλλους είτε όχι , για τον ίδιο είναι κάτι πολύ προσωπικό που το βιώνει μόνος του, με τον εαυτό του, χωρίς απαραίτητα να έχει πάντα την ανάγκη να «ακουμπήσει» κάπου ή να μοιραστεί κάτι. Τα τριήμερα, έτσι όπως ονομάζονται ψυχολογικά είναι το διάστημα εκείνο όπου ο άνθρωπος που έχει μείνει πίσω είναι σε κατάσταση σοκ, τις περισσότερες φορές δεν έχει συνειδητοποιήσει εκείνο που του έχει συμβεί, και σε τι νέα πραγματικότητα έχει κληθεί να μπει. Γι’ αυτό ίσως στο τριήμερο μνημόσυνο, η παρουσία των ατόμων είναι ελάχιστη (κυρίως μόνο η οικογένεια του νεκρού) είναι μία πολύ προσωπική και ιδιαίτερη στιγμή να «ξαναβρεθούν» «μαζί» και ο ζώντας να αφεθεί, να θρηνήσει, να αφήσει το συναίσθημα του να ξεχειλίσει κάτι που πριν από τις τρεις ημέρες η συναισθηματική κούραση, το σοκ και το πρωτόγνωρο δεν άφηναν το συναίσθημα να εκδηλωθεί. Η διαδικασία του τριήμερου μνημόσυνου, γίνεται πολύ σύντομα σαν να έχει γίνει έτσι για να δώσει τον χώρο στον ζώντα να μείνει μόνος, να πενθήσει , να νοσταλγήσει να εκδηλώσει ότι μέχρι εκείνη την στιγμή ‘ήταν παγωμένο και δεν είχε εκδηλωθεί. Η συναισθηματική κούραση και εξουθένωση εκείνες τις ημέρες είναι πολύ επιφορτισμένη.



Στα εννιαήμερα μπορεί το βαρύ συναίσθημα  είτε να έχει κοπάσει ελάχιστα ή ακόμα και να έχει αυξηθεί σε πολύ έντονο βαθμό. Εξάλλου γνωρίζουμε ότι το πένθος έχει πολλές μορφές και εκδηλώνεται σύμφωνα με τον ρυθμό και την προσωπικότητα του ζώντα. Στις 10 πρώτες ημέρες μετά τον χαμό του νεκρού οι κοντινοί του άνθρωποι είναι πιθανό να έχουν αρχίσει δειλά-δειλά να συνειδητοποιούν το τι έχει γίνει, πηγαίνουν μαζί με έναν ιερέα στον τάφο και ακολουθούν μία τελετουργία που είθισται να γίνεται αιώνες τώρα. Και σε αυτή την περίπτωση, η συγκεκριμένη διαδικασία γίνεται σε κλειστό κύκλο, ο ζώντας επιθυμεί να επιστρέψει πίσω στις σκέψεις του, στο πένθος του, στην καθημερινότητα που δυστυχώς έρχεται να του υπενθυμίσει το προχώρημα, κάτι που εκείνη την στιγμή ο ίδιος δεν θέλει να κάνει, δηλαδή να προχωρήσει. Οι κινήσεις τις καθημερινότητας σ’΄ εκείνη την φάση, είναι μηχανικές, πράγματα που είναι να γίνουν διότι έτσι πρέπει. Αυτή βέβαια είναι και η τεράστια διαφορά εκείνου που μένει με εκείνου που φεύγει. Προχώρημα μεν αλλά με πολλά εμπόδια.

Το μνημόσυνο που γίνεται πλέον στα σαράντα, νοηματοδοτεί αυτό που είπαμε και παραπάνω, ότι η ψυχή πλέον πηγαίνει στον Θεό, σύμφωνα με την θρησκεία μας. Για τον ζώντα είναι μία μικρή συμβολική «εορτή» προς τιμή του νεκρού, εξ’ ού και οι συνήθεις εκδηλώσεις στο τραπέζι όπου εμφανίζεται το κρέας σε κάποιες περιοχές και σε άλλες το ψάρι. Στα σαράντα συνήθως παρευρίσκεται αρκετός κόσμος για να τιμήσει τον νεκρό αλλά και την οικογένεια του. Όπως και την ημέρα της κηδείας έτσι και στα σαράντα, οι ζώντες λίγες ημέρες πριν, έχουν μπει σε μία διαδικασία προετοιμασίας για εκείνη την ημέρα πολύ σημαντική για τους ίδιους  αλλά και για την εκκλησία.

Μετά από σαράντα ημέρες η ψυχή του ανθρώπου που έχει μείνει πίσω, είναι πια πιο ελεύθερη να εκδηλώσει το πένθος της, η συνειδητοποίηση είναι πλέον πιο εμφανής και ο κόσμος πλέον μπορεί να είναι πιο εκδηλωτικός, καθώς έχει επιστρέψει «σχεδόν» πλήρως στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις, αλλά το κλίμα μέσα στο σπίτι παραμένει βαρύ, δύσκολο και σκοτεινό. Υπάρχουν βέβαια και πολλές ξεχωριστές περιπτώσεις που αν φερ’ ειπείν, μία γυναίκα έχει χάσει τον σύντροφο της και έχει παιδιά να έχει αποφασίσει πολύ νωρίτερα το πένθος της, να το  «πνίξει» π.χ. να αποφεύγει να φορά μαύρα με μοναδική σκέψη να μην αμαυρώσει την ψυχή των παιδιών της. Αυτό είναι αρκετά δύσκολο, διότι η συγκεκριμένη γυναίκα δεν αποφορτίζεται σχεδόν καθόλου! Η δύναμη για να προχωρήσει και να επιβιώσει, είναι τα ίδια της τα παιδιά.

Από την άλλη, το ετήσιο μνημόσυνο νοηματοδοτεί αρκετά γεγονότα για όλους, έχουν συμβεί πάρα πολλά μέσα σ’ έναν χρόνο, το συναίσθημα, οι δυσκολίες, οι καινούργιες καταστάσεις, οι νέες πραγματικότητες, οι προσαρμογές, το πένθος εναλλάσσονται μέσα σ’΄αυτό τον χρόνο. Σε αυτή την περίπτωση συνήθως, ο οδυρμός πλέον έχει μειωθεί αρκετά. Ο κοντινός άνθρωπος φαινομενικά δείχνει να είναι περισσότερο ψύχραιμος, ήρεμος, η θλίψη παραμένει και οι αναμνήσεις μπορεί να ξαναζωντανεύουν, εάν έφυγαν ποτέ!

Δήμητρα Βαΐτσου 
ΠΗΓΗ