“Σφάξε μας ούλους τζι ας γενεί το γαίμαν μας αυλάτζιν…”
Η 9η Ιουλίου αποτελεί ημερομηνία σταθμός και αποτελεί φάρο αντίστασης του κυπριακού ελληνισμού απέναντι στην οθωμανική αυτοκρατορία. Σε μια περίοδο που οι αγωνιστές του 1821 έδιναν αγώνες στην ελληνική επικράτεια για να αποτινάξουν τον
οθωμανικό ζυγό, οι Έλληνες της Κύπρου έδιναν τη δική τους μάχη. Απαρτίζει μια μαύρη σελίδα στην ιστορία της Κύπρου. Μαύρη σελίδα επειδή αυτή η ημερομηνία συνδέεται με τη θανάτωση εκατοντάδων ορθόδοξων από τον οθωμανικό στρατό.
Παρά το γεγονός ότι η Φιλική Εταιρία είχε αποφασίσει πως λόγω της γεωγραφικής θέσης της Κύπρου, δεν θα διεξαχθεί ένοπλος αγώνας, οι Τούρκοι ήταν αποφασισμένοι να καταστείλουν εξ αρχής κάθε προσπάθεια αντίστασης. Ο Τούρκος κυβερνήτης της Κύπρου Κιουτσούκ Μεχμέτ ήταν αποφασισμένος να καταστείλει οποιαδήποτε απόπειρα επανάστασης. Με αφορμή προκηρύξεις που διένειμε στη Λάρνακα ο Αρχιμανδρίτης Θεοφύλακτος Θησέας, ο Κιουτσούκ κατήγγειλε στην Υψηλή Πύλη ότι οι Έλληνες Κύπριοι ετοίμαζαν επανάσταση, υποβάλλοντας ταυτόχρονα και κατάλογο προγραφών επιφανών προσώπων.
Μετά την έγκριση του αιτήματός του, ο κυβερνήτης προχώρησε σε συλλήψεις, δημεύσεις περιουσιών και εκτελέσεις. Την 9η Ιουλίου άρχισε η μεγάλη σφαγή των αρχιερέων και των προκρίτων του νησιού. Πρώτος απαγχονίστηκε ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανού και ακολούθησε ο αποκεφαλισμός των Μητροπολιτών Πάφου Χρύσανθο, Κιτίου Μελέτιο και Κυρηνείας Λαυρέντιο.
"Η Ρωμιοσύνη έν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου
Κανένας δεν ευρέθηκε για να την ιξηλείψη
Κανένας γιατί σσιέπει την πού τάψη ο Θεός μου.
Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή όντας ο κόσμος λείψη."
***
Ο απαγχονισμός του Αρχιεπισκοπου Κυπριανού
Η 9η Ιουλίου αποτελεί ημερομηνία σταθμός και αποτελεί φάρο αντίστασης του κυπριακού ελληνισμού απέναντι στην οθωμανική αυτοκρατορία. Σε μια περίοδο που οι αγωνιστές του 1821 έδιναν αγώνες στην ελληνική επικράτεια για να αποτινάξουν τον οθωμανικό ζυγό, οι Έλληνες της Κύπρου έδιναν τη δική τους μάχη.
Παρά το γεγονός ότι η Φιλική Εταιρία είχε αποφασίσει πως λόγω της γεωγραφικής θέσης της Κύπρου, δεν θα διεξαχθεί ένοπλος αγώνας, οι Τούρκοι ήταν αποφασισμένοι να καταστείλουν εξ αρχής κάθε προσπάθεια αντίστασης.
Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου εκείνη την εποχή ήταν ο Κυπριανός. Μυημένος στη Φιλική εταιρία και ζώντας πολλά χρόνια στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός προσπαθούσε να διαφυλάξει με κάθε κόστος την ασφάλεια των Κυπρίων.
Η σφαγή των Αρχιερέων
Ο Τούρκος Κυβερνήτης της Κύπρου Κιουτσούκ Μεχμέτ ήταν αποφασισμένος να καταστείλει οποιαδήποτε απόπειρα επανάστασης. Με αφορμή προκηρύξεις που διένειμε στη Λάρνακα ο Αρχιμανδρίτης Θεοφύλακτος Θησέας, ο Κιουτσούκ κατήγγειλε στην Υψηλή Πύλη ότι οι Έλληνες Κύπριοι ετοίμαζαν επανάσταση, υποβάλλοντας ταυτόχρονα και κατάλογο προγραφών επιφανών προσώπων. Οι τελευταίες στιγμές του Αρχιεπίσκοπου Κυπριανού
Τις τελευταίες στιγμές του Αρχιεπίσκοπου Κυπριανού περιέγραψε ο Άγγλος περιηγητής Τζόν Κάρνε. Ο Κάρνε επισκέφθηκε τον Αρχιεπίσκοπο λίγες μέρες πριν την 9η Ιουλίου και διερωτήθηκε ενώπιον του γιατί δεν προσπαθεί να σωθεί αφού γνώριζε τι θα ακολουθήσει.
Ο Άγγλος περιηγητής επίσης αναφέρει ότι ο Αρχιεπίσκοπος του είπε: «Ο θάνατός μου δεν είναι μακριά. Ξέρω πως μόνο ευκαιρία περιμένουν, για να με θανατώσουν». Και ενώ γνωρίζει την επικείμενη θανάτωσή του, εκούσια αποφασίζει να παραμείνει στην έπαλξή του, διασώζοντας την αξιοπρέπεια του Έλληνα και αντιμετωπίζοντας το θάνατο ως μια προσφορά προς το έθνος και το ποίμνιό του.