Νομίζω ότι αυτοί οι Ελληνες είναι πολύ άδικοι με τους βυζαντινούς
τους προγόνους. Δεν ήταν μια κοινωνία χωρίς διανοούμενους -αρκεί να δεις
τη δουλειά και την πρόοδο της βυζαντινής ιατρικής.
Μπορεί να μη
συμπαθεί κάποιος τη θρησκεία, αλλά μερικοί από τους εκκλησιαστικούς
συγγραφείς όπως οι Καπαδόκες πατέρες, και πολλοί ακόμη, ως το Γρηγόριο
τον Παλαμά, ήταν άνθρωποι μοναδικής πνευματικότητας... Υπήρχε έντονη
διανόηση και πνευματική ζωή στο Βυζάντιο. Κυρίως
δε, στο τέλος των βυζαντινών χρόνων, π.χ. στην Παλαιοντολόγεια περίοδο.
Είναι αρκετά περίεργο πως, την ώρα που η αυτοκρατορία συρρικνώνονταν η
διανόηση ήταν πιο ανθηρή από ποτέ.
Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι δεν είχε τέχνη.
Τότε αυτοί δεν πρέπει να ξέρουν τίποτε από τέχνη. Η βυζαντινή τέχνη
ήταν από τις μεγαλύτερες σχολές τέχνης παγκοσμίως. Κανένας αρχαίος
Ελληνας δε θα μπορούσε να χτίσει την Αγία Σοφία, αυτό απαιτούσε πολύ
βαθιά τεχνική γνώση. Κάποιοι, ξέρετε, υποστηρίζουν, ότι η βυζαντινή
τέχνη είναι στατική. Δεν ήταν καθόλου στατική, αλλά ήταν μια σχολή
τέχνης από τις σημαντικότερες στον κόσμο, που όσο περνά ο καιρός
εκτιμάται όλο και περισσότερο, κι όσοι έλληνες διανοούμενοί σας λένε ότι
το Βυζάντιο δε δημιούργησε τίποτε, είναι τυφλοί.
"Σερ Στήβεν Ράνσιμαν