Η θεολογική τοποθέτηση στο ζήτημα της ευθανασίας είναι γνωστή αλλά ταυτόχρονα και άγνωστη. Είναι πασίγνωστη η αρνητική στάση ολόκληρης της εκκλησιαστικής παραδόσεως απέναντι στην ευθανασία, παραμένει όμως άγνωστο σε πολλούς το θεολογικό υπόβαθρο και η λογική που διέπει την άρνηση αυτή.
Αν το αίτημα της ευθανασίας γενικά συνάδει περισσότερο με τα «ιδανικά» της καλοπέρασης, του καταναλωτισμού και της ευζωΐας και συνδέεται με το δυτικό τρόπο ζωής, ο τύπος της κοινωνικής και ευγονικής ευθανασίας ήταν γνωστός περιπτωτικά στο παρελθόν, αλλά συνεχίζει δυστυχώς να υφίσταται και σήμερα. Δυστυχώς η διολίσθηση σε ένα ιδιότυπο ηθικισμό, που υπαγορεύεται από δαιμονικό προσδιορισμό και επιβολή του «καλού», επιβάλλει η πιθανότητα προγεννητικού εντοπισμού όσων «πρόκειται» να εξελιχθούν σε εγκληματίες να γίνεται δεκτή με τους ίδιους στεναγμούς ανακουφίσεως με τους οποίους καλωσορίζεται η πιθανότητα προγεννητικής καταπολεμήσεως μιας ασθένειας με την έκτρωση.
Η πλάνη της ευγονικής υγείας και των κοινωνικά χρήσιμων ανθρώπων φαίνεται σε πολλές περιπτώσεις να κερδίζει έδαφος. Αν σήμερα η έκτρωση είναι για τις δυτικές κυρίως κοινωνίες το πιο δύσκολο και διχαστικό πρόβλημα, αδιαμφισβήτητα έχει να κάνει με την πλάνη αυτή, που το σκεπάζει μάλιστα με ένα πέπλο ένοχης σιωπής Ενώ βασανίζονται από το πρόβλημα αυτό, δεν ομολογούν τη βαρύτητά του ούτε είναι διατεθειμένες οι κοινωνίες αυτές να αντιμετωπίσουν σοβαρά την αλυσίδα των τεράστιων υπαρξιακών, ψυχολογικών και κοινωνικών προβλημάτων που προέρχονται από αυτή την τραγωδία, η οποία συνίσταται στην προμελετημένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη εξόντωση εκατομμυρίων αγέννητων παιδιών κάθε χρόνο .
Θα αποτελούσε ίσως έκπληξη και θα ακουγόταν παράξενα το γεγονός ότι η εκκλησιαστική εμπειρία και παράδοση συνευδοκεί με το αίτημα της ευθανασίας, η οποία βέβαια ως καλός, ήρεμος και εύκολος θάνατος όχι μόνον δεν απορρίπτεται από τη χριστιανική πίστη και την Εκκλησία, αλλά αποτελεί αντικείμενο επισταμένης προσευχής στη λειτουργική πράξη και ζωή της. Το τακτικά επαναλαμβανόμενο στη θεία Λειτουργία και σε πολλές άλλες εκκλησιαστικές ακολουθίες αίτημα για να είναι «χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών, ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά», αλλά και η σύνδεση του οριακού τέλους με τον εύκολο και ειρηνικό θάνατο επιβεβαιώνουν την άποψη αυτή. Ωστόσο, αυτό δεν συνηγορεί στη νομιμοποίηση της ευθανασίας, με την τρέχουσα έννοια του όρου, ούτε παρέχει «χριστιανική» κατοχύρωση και «ηθική» θεμελίωση στους υποστηρικτές της. Είναι τελείως διαφορετικό πράγμα να χαρίζει ανώδυνο τέλος στη ζωή ο Χριστός «ού εν τη χειρί η ζωή ημών» και ο Οποίος είναι «ζωής ο κυριεύων και του θανάτου», από το να αφαιρει τη ζωή άνθρωπος, για να απαλλάξει ή να απαλλαγεί από τους πόνους του τέλους. Άλλωστε η αίτηση της Εκκλησίας, που μνημονεύσαμε, δεν κάνει λόγο μόνο για «ανώδυνα τέλη», αλλά και για «χριστιανά, ανεπαίσχυντα και ειρηνικά».Όμως είναι προφανές ότι και μόνη η ταραχή του διλήμματος της ευθανασίας αρκεί να διασαλεύσει και να ανατρέψει τη χριστιανικότητα, την ειρήνη και την ανεπαισχυντία του τέλους.
Μόνο ο Θεός ως δωρεοδότης της ζωής μπορεί και δικαιούται να αποφασίζει για το τέλος κάθε άνθρωπου αν θα είναι επώδυνο ή όχι και, ακόμη περισσότερο, για το πότε θα έρθει αυτό. Εξάλλου η Εκκλησία εκτός από τον οσιακό και ανώδυνο τιμά και τον μαρτυρικό και επώδυνο θάνατο, και μάλιστα όχι μόνο όταν γίνεται για την ομολογία του Χριστού, αλλά και όταν οφείλεται σε αρρώστιες και άλλες οδυνηρές δοκιμασίες, που ο άνθρωπος αγωνίζεται και υπομένει με την ελπίδα στον Θεό. Για την Εκκλησία ο καλός θάνατος δεν έγκειται στην απουσία ή την αποφυγή του πόνου, αλλά στην υπέρβαση και τη μεταμόρφωσή του με την πίστη στον Χριστό. Γιατί ο πόνος συνδέεται με το νόμο του θανάτου και έχει καθαρτική αξία. Αναιρείται με τον πόνο η παρά φύση ηδονή και φανερώνεται το μέγεθος και η χάρη της θείας ηδονής
.Η Εκκλησία αρνείται να συγκατανεύσει στην ευθανασία όχι από σκληρότητα ή αδιαφορία προς τον ανθρώπινο πόνο, αλλά επειδή γνωρίζει, ότι καμιά νομική πρόβλεψη δεν μπορεί να εξασφαλίσει το σεβασμό της προσωπικής ελευθερίας από παραβιάσεις ή παρεμβάσεις τρίτων, όπως ο γιατρός και η πολιτεία. Επίσης γνωρίζει ότι το θέμα τίθεται σήμερα όχι τυχαία στο πλαίσιο ενός πολιτισμού ατομοκρατίας ή στο βωμό σκοπιμοτήτων κάποιου κοινού αγαθού, όπως ως τέτοιο προβάλλονται οι μεταμοσχεύσεις, η οικονομία κλπ., όπου κινδυνεύει να θυσιασθεί ο συγκεκριμένος άνθρωπος ως πρόσωπο.
«ει πάντες πονήσαι δει, διά την εμφυρείσαν τη φύσει διά του προπάτορος ηδονήν, γενναίως τους προσκαίρους καρτερήσωμεν πόνους, της τε ηδονής το κέντρον ημίν αμβλύνοντας, και των διά αυτής ημάς αιωνίων ελευθερούντας κολάσεων».
άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
Ανέστης Γ. Κεσελόπουλος, Εκ του θανάτου εις την ζωήν, Θεολογική προσέγγιση στις προκλήσεις της βιοηθικής, εκδ. Π.Πουρναρά, σ.162-183
ΠΗΓΗ