ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ
-Στον 3ο αι. υπήρχε μια χριστιανική βιβλιοθήκη στην Καισάρεια, που βασίστηκε στις βιβλιοθήκες του Ωριγένη και του Πάμφυλου, οι οποίες περιείχαν πολλά
ειδωλολατρικά φιλοσοφικά και κλασσικά κείμενα, και που χρησιμοποιήθηκε εκτενώς από τον Ευσέβιο. (Books and Readers in the Early Church, Harry Y. Gamble, Yale: 1995)
-Μεταξύ 212 και 250, ο πάπας Αλέξανδρος ίδρυσε μια παρόμοια βιβλιοθήκη στην Ιερουσαλήμ, η οποία περιείχε και κλασσικά έργα (π.χ. την Οδύσσεια ). (Books and Readers in the Early Church, Harry Y. Gamble, Yale: 1995)
-Πριν το 215, ο Κλήμης της Αλεξάνδρειας είχε αναφέρει 248 διαφορετικούς συγγραφείς, πολλοί από τους οποίους ήταν κλασσικοί (History of Libraries in the Western World, Michael H. Harris, Scarecrow:1995. ).
-Μεταξύ 222 και 235, ο αυτοκράτορας Severus έχτισε μια μεγάλη δημόσια βιβλιοθήκη στους περιβόλους του Πάνθεου στη Ρώμη. Εμπιστεύτηκε το σχέδιο και την οργάνωση στο σημαντικό χριστιανικό μελετητή Sextus Julius Africanus. (Books and Readers in the Early Church, Harry Y. Gamble, Yale: 1995)
-Μεταξύ 320 και 325, ο Παχώμιος ίδρυσε το πρώτο κοινοβιακό μοναστήρι στην άνω Αίγυπτο. Το μοναστήρι αυτό ήταν γνωστό για τη χρήση και αντιγραφή κλασσικών συγγραμμάτων. Μερικά από τα αρχαιολογικά υπολείμματα αυτών των μοναστηριών έχουν αποκαλύψει έργα όπως τις Προτάσεις του Σέξτου και την Πολιτεία του Πλάτωνα .
-Στα 361, ο Γρηγόριος, επίσκοπος της Αλεξάνδρειας, δολοφονήθηκε από τον όχλο. Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός πήρε τη βιβλιοθήκη του -- γεμάτη με κλασσικά κείμενα -- και τα τοποθέτησε σε βιβλιοθήκη στην Αντιόχεια. Ο επίσκοπος κατείχε & χρησιμοποιούσε πολλά παγανιστικά έργα (History of Libraries in the Western World, Michael H. Harris, Scarecrow:1995. και Books and Readers in the Early Church, Harry Y. Gamble, Yale: 1995, και <1>).
-Μεταξύ 461-468, ο Ιλάριος της Ρώμης έχτισε μια βιβλιοθήκη στη Ρώμη, με έργα Ελλήνων και Λατίνων. Το ίδιο το κτήριο χρειάστηκε δύο μέρη [ ένα ελληνικά και ένα λατινικά ] όπως οι κλασσικές παγανιστικές βιβλιοθήκες (Books and Readers in the Early Church, Harry Y. Gamble, Yale: 1995).
-Αρχές του 6ου αιώνα, ο μελετητής Boethius (†524) έγραψε τα σχόλια στους Ελληνικούς και λατινικούς φιλοσόφους, μετέφρασε δύο από τις πραγματείες Αριστοτέλη στη λογική στα λατινικά, και ήταν ο εδρεύων μελετητής στο βασίλειο των Οστρογότθων (The Mind of the Middle Ages, F.B. Artz, Univ. of Chicago: 1980 )
-Το 533 επιτροπή νομομαθών διορισμένη από τον χριστιανό αυτοκράτορα Ιουστινιανό, αφού διάβασε και αποδελτίωσε περί τις 2000 βιβλία κλασσικών νομικών (που συμποσούνται σε 3 εκατομμύρια στίχους), ολοκλήρωσε τη σύνταξη του Πανδέκτη. ΔΥΟ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΒΙΒΛΙΑ παγανιστών νομικών.
-Γύρω στα 535, ο Πάπας Agapetus της Ρώμης, προσπάθησε να ιδρύσει ένα προηγμένο κέντρο εκπαίδευσης στη Ρώμη, με τη βοήθεια του Cassiodorus. Επρόκειτο να διδάξει τη θεολογία και τους κλασικούς (History of Libraries in the Western World, Michael H. Harris, Scarecrow:1995.).
-Ο Θεόδωρος Στουδίτης (9ος αι.), από τους κύριους υπερασπιστές της Ορθοδοξίας, υπήρξε ο πρώτος που οργάνωσε τη βιβλιοθήκη της μονής Στουδίου (Κωνσταντινούπολη), συγκεντρώνοντας μεγάλο αριθμό χειρογράφων χριστιανών και εθνικών συγγραφέων, των οποίων την ανάγνωση διευκόλυνε έτσι με τη διάδοση των χειρογράφων.
-Ο Μέγας Φώτιος (820-891) συντάσσει τη «Μυριόβιβλο», μια συλλογή του, όπου παραθέτει 280 από τα κατά τη γνώμη του καλλίτερα συγγράμματά από Εθνικούς συγγραφείς [Πράγμα που σημαίνει πως υπήρχαν τον 9ο αι. πάρα πολλά άλλα συγγράμματα Εθνικών, λιγότερο σημαντικά, αφού η Μυριόβιβλος περιελάμβανε μόνο τα καλλίτερα]. Στην «Βιβλιοθήκη» του έκρινε χρήσιμο να διασώσει μια ουσιαστική περίληψη των «Πυρρωνείων λόγων» του Αινεσιδήμου, περίληψη που αποτελεί τη μοναδική πηγή για το έργο αυτού του φιλοσόφου [Απόδειξη πως τα έργα αυτά υπήρχαν ΑΚΟΜΗ στην εποχή του Φώτιου, και δεν «κάηκαν από τους Βυζαντινούς» όπως λέν οι Νεο-Παγανιστές, αλλά καταστράφηκαν αργότερα, το 1204 και το 1453]. Ο Φώτιος βρίσκει τους λόγους του Αινεσιδήμου χρήσιμους, με ορισμένες βέβαια επιφυλάξεις, για όσους επιδίδονται σε διαλεκτικές σπουδές. Στον Μέγα Φώτιο οφείλουμε ότι έχουμε σήμερα γνώση για τον Κτησία, Κόνωνα, Μέμνονα και των χαμένων βιβλίων του Διόδωρου. Τα απανθίσματα του Φώτιου από κάθε έργο ποικίλουν σε εύρος, από μερικές σειρές ως και 75 σελίδες.
-Ο αρχιεπίσκοπος Καισαρείας Αρέθας (γεννήθηκε στα 850-860), εκτός από την έκδοση των περισσότερων πλατωνικών διαλόγων, εμπλουτισμένων με σχόλια και εισαγωγές για την πλατωνική φιλοσοφία, εξέδωσε επίσης τις «Κατηγορίες» και μερικά άλλα έργα του Αριστοτέλη. Επί πλέον, αντέγραψε μεταξύ των άλλων, έργα του Ευκλείδη, του Λουκιανού, του Δίωνος Χρυσοστόμου, του Αιλίου Αριστείδη, του Παυσανία, το «Εις Εαυτόν» του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου, το «Λεξικόν» του Πολυδεύκη και τον «Βίον Απολλωνίου» του Φιλοστράτου.
-τον 10ο αι. ο Ρωμηός Βυζαντινός λόγιος Κωνσταντίνος Κεφαλάς συνέταξε 17 αιώνων επιγραμματική ελληνική ποίηση, τρεις χιλιάδες εφτακόσια (3700) ποιήματα, γύρω στους είκοσι τρεις χιλιάδες (23000) στίχους από τον 7ο π.Χ. ώς τον 10ο μ.Χ. αι. (την εποχή του), επιτύμβια, ερωτικά, αναθεματικά, σατυρικά, βακχικά, επιδεικτικά, σκωπτικά, εγκωμιαστικά, χριστιανικά. Η Ανθολογία αυτή, που εμπλουτίστηκε από τον Ρωμιό βυζαντινό λόγιο Πλανούδη τον 13ο αι., είναι σήμερα γνωστή ως Παλατινή Ανθολογία.
-Τον 10ο αιώνα γράφεται και το εγκυκλοπαιδικό λεξικό της Σούδας ή Σουΐδας, που περιλαμβάνει πλούσιο υλικό ιστορικών γνώσεων, κυρίως για Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς, καθώς και αποσπάσματα από τα έργα πολλών Ελλήνων συγγραφέων. Το λεξικό αυτό ακόμα και σήμερα έχει μεγάλη αξία καθώς αναφέρεται και έχει πηγές από χαμένα σήμερα έργα της αρχαιότητας, τα οποία σώζονταν κατά την βυζαντινή εποχή (10ος αι.).
-Από τα τέλη του 4ου αι. έχουμε μαρτυρία του Θεοδοσιανού Κώδικα (διορισμός 7 αντιγραφέων στην αυτοκρατορική βιβλιοθήκη) για ύπαρξη αυτοκρατορικής βιβλιοθήκης, η οποία ήταν ένα βιβλιογραφικό εργαστήριο. Ακόμα και πριν την Άλωση (μαρτυρία του 1437) η βιβλιοθήκη αυτή λειτουργούσε (Herbert Hunger, Ο κόσμος του βυζαντινού βιβλίου, Εκδ. Καρδαμίτσας ).